దీప వృక్షం

దీప వృక్షం - వనజ తాతినేని

ఊరికి వొక చివర వూడలు దిగిన మర్రిమాను. టౌన్ కి  వెళ్ళే బస్  ప్రయాణికుల యెదురు చూపుపై పడే యెండకు వానకు గొడుగు పడుతుంది.బస్ వస్తుందని గంటకి పైగానే యెదురు చూస్తున్న  ప్రయాణికులు. కాళ్ళ నొప్పులతో కొందరు అటు ఇటు పచార్లు చేస్తుంటే   యింకొందరు  చెట్టుకింద వేసిన సిమెంట్ బల్లలపై కూర్చుని కూడా ఆపసోపాలు పడుతూ విసుగు ప్రదర్శిస్తున్నారు. మరికొందరు కటిక నేలపై చతికిలబడి ఆశగా మలుపు వైపు చూస్తున్నారు.మనుషులసు తరగతులుగా విభజించబడును అనేదానికి ఆ చెట్టు కూడా వొక  సాక్ష్యం. 

రెండు రకాలుగా వొళ్ళు మండుతున్న నీలవేణి అడుగెత్తు కూడా లేని బొంత రాతిపై కూర్చుని కూర్చుని విసుగొచ్చి లేచి నిలబడింది. “ఈ బస్ వచ్చేది చచ్చేది తెలియదు. నేను నడిచిపోతున్నా. ఇంకా యెక్కువసేపు కూర్చుంటే ఎగ్జామ్ కి అందుకోలేను” అని రోడ్డెక్కింది. 

“జ్వరంతో వొళ్ళు కాలిపోతుంటే రెండు మైళ్ళు యెక్కడ నడుస్తావ్,  మా అన్నతో  సైకిల్ మీదన్నా పోకపొయ్యావ్” అంది బెంచీ పై కూర్చుని పుస్తకం చదువుకుంటున్న వకుళ. ఆమె నీలవేణి కన్నా చిన్నది. బస్ వస్తేనే కాలేజ్ కి వస్తుంది. లేకపోతే డుమ్మా కొడుతుంది. పరీక్షలున్నా సరే. 

“ఇంతకీ, నువ్వొస్తావా లేక యింటికి పోతావా”

“నేనంత దూరం నడవలేను. ఐ యామ్ సఫెరింగ్ ఫ్రమ్ ఫీవర్ ఆయుధం వుందిగా” నవ్వుతూ చెప్పింది. 

చిరాకును అణుచుకుంటూ విసురుగా వెనక్కి తిరిగి ముందుకు అడుగులు వేసింది నీలవేణి. ఆ విసురుకు పొడవాటి జడ పాములా కుడి భుజంపై నుండి ముందుకు పడింది. దూరంగా రెండతస్తుల మిద్దెపై నుండి ఆమెనే చూస్తున్న రెండు కళ్ళు. ఆ కళ్ళను ఆసక్తిగా  గమనించింది వకుళ. 

వడివడిగా నడుసున్న నీలవేణి వూరు ని దాటింది.ఓ కారు ఆమెను దాటి ముందుకెళ్ళి పక్కగా ఆగింది. 

 కారు తోలుతున్న   శేఖర్ రెడ్డి “ఏమ్మే, నడిచిపోతున్నావ్. ఇయ్యాల బస్ రాలే, ఆ డిపో మేనేజర్ తొత్తుకొడుక్కి యెన్నిసార్లు అర్జీలు పెట్టినా బుద్ది లే. టైయానికి బస్ రాకుంటే చదువుకునే పిల్లకాయలకు యెంత యిబ్బంది? రా..  యెక్కి కూకో, కాలేజీ కాడ దించుతా, నేను కూడా మండలాఫీసుకు పోతున్నా లే” అన్నాడు. 

నీలవేణి ఒక్క క్షణం తటపటాయించింది.నాలుగేళ్ళ కిందట పొలం పనికి పోయినప్పుడు  మోటరు షెడ్ లోకి పిలిచి వొంటిపై చెయ్యేసినప్పుడు లాగి పెట్టి  వొక తన్ను తన్ని తప్పించుకుంది. దారిలో మళ్ళీ అలాంటి ప్రయత్నమే చేస్తే అని ఆలోచించింది క్షణకాలం. కానీ పరీక్ష కి వెళ్ళాల్సిన అవసరం గుర్తొచ్చి  అనుమానాన్ని జయించి  వెనుక డోర్ తెరిచి కూర్చుంది. 

“ఏమ్మే, యింకా నీ చదువు పూర్తి కాలే, నీకు పెళ్ళి చేసి కానీ మీ అన్న శీనడు పెళ్ళి చేసుకుంటా అంటాడు. నువ్వేమో యింకా పై చదువులు చదవాలని అంటావంట. నువ్వు చదివిన చదువుకి నీకు వుద్యోగం రానే వస్తది.మీ వాళ్ళల్లో వుద్యోగం చేసే ఆడోల్లకి మంచి వుద్యోగస్తుడైన మొగుడే దొరుకుతాడు. ఈ యేటితో చదువు ముగిచ్చి వుద్యోగానికి అర్జీ పెట్టుకో. గవర్నమెంట్ లో మనకు కావల్సినవాళ్ళు చాలామంది వుండారు. నిను పోస్ట్ లో యేపియ్యడం యేమంత కష్టం కాదు” భరోసాగా అన్నాడు 

“లేదు రెడ్డీ, నేను గ్రూప్ వన్ కి పోవాలనుకుంటున్నా. మా అన్నకు పెళ్ళికి తొందరైతే చేసుకోమను. నేనేమి నా పెళ్ళి చేసి  నువ్వు చేసుకో అని చెప్పలేదే, మా అమ్మా నాయన నా బరువేదో తీర్చుకోవాలనే తాపత్రయంతో యేదో అంటా వుంటారు. మా అన్నతో పెళ్ళి  కోసం ఆ గమలాళ్ళ పద్మ ఎదురుచూస్తుంది. ఆమె యిష్టం లేని పెళ్ళి చేసుకుని మొగుడుతో కాపురం చేయకుండా వచ్చేసింది వీడి కోసమే కదా! మా అన్న అంటే ఆ అమ్మికి చానా యిష్టం . ఆమె మనసెరిగి కూడా నా పెళ్ళితో ముడిపెడతం నాకు నచ్చలేదు. పెళ్ళి చేసుకుని అమ్మ నాయన్ని వొదిలేసి  యేరు కాపరం పోయినా పర్లేదు. నేను చూసుకుంటా వాళ్ళని. ఆడ్ని పెళ్ళిచేసుకోమని చెప్పు” అంది. 

“నేను చెబుతాలే, ఆ బ్యాంక్ లో ట్రాక్టర్ లోను రెండు లక్షలు బాకీ వుండె. నేను హామీ వుండా కాబట్టి బ్యాంక్ వాళ్ళు చూసి చూడనట్టు పోతన్నారు.  మీ అన్నకు కావరం జాస్తి. సొంత కయ్యిలు వున్న వాడికి ట్రాక్టర్ వుంటే లాకీ కానీ వూళ్ళో వాళ్ళ పొలాలు దున్ని కుప్పలు నూర్చితే యేడ డబ్బులు మిగులుతాయ్. డీజిల్ రేటు పెరిగిపోయే, వద్దురా, నువ్వు డ్రైవర్ గా పోతేనే డబ్బులు కనబడతాయి అంటే యినకపోయే. కాపు లతో పోటీ పడితే అప్పుల చిప్పే మిగిలేది. ఇప్పుడు యేమైంది వున్నదీ పోయే అప్పు మిగిలే” అన్నాడు వెటకారంగా, 

వొళ్ళు మండింది నీలవేణికి. “మా అన్నకు ఆవేశం యెక్కువ ఆలోచన తక్కువ లే రెడ్డి. రెండేళ్ళు వోపిక పడితే లోను నేను కట్టేస్తా” అంది . 

క్రాస్స్ రోడ్స్ వచ్చేసరికి వూర్లోకి వచ్చే బస్ యెదురయ్యింది. బస్ చూసిన నీలవేణి ముఖంలో రంగులు మారాయి. రావాల్సిన సమయం కన్నా గంటన్నర ఆలస్యం. రోజూ యిదే తంతు. మనసులో మెదిలిన ప్రశ్నను బాణంలా వొదిలింది.

“రెడ్డి, నిజం చెప్పు. ఊర్లోకి బస్ రానీయకుండా చేసేది నువ్వే కదూ” 

అతను భళ్లున నవ్వి “భలేదానివే, నేనెందుకు ఆ పాపపు పని చేస్తానమ్మే, వూరిలో వున్న కాపోళ్ళ అందరిలోకి  తక్కువ కులపోళ్ళకు  అండగా వుండేది నేనొక్కడినే, ఎన్నిసార్లు డిపో మేనేజర్ దగ్గరికి పోయి కంప్లైంట్ పెట్టి వచ్చాము. అందుకు సాచ్చ్యం మీ అన్నే. కావాలంటే పోయి వాడినే అడుగు ” అన్నాడు.

“లేదులే రెడ్డి , ఊర్లోకి వచ్చే బస్ వూరి చివర వున్న హరిజన వాడ దాక వస్తుంది. ఊర్లోకి వచ్చేసరికి సీట్లన్నీ నిండిపోయి వూళ్ళో వాళ్ళంతా నిలబడి టౌన్ కి పోవాల్సి వస్తుంది. నిలబడి పోతున్నందుకు కాదు అలగాజనం అంతా కూచుని వుంటే మనం నిలబడి వుండటం ఏమిటన్న అహంకారం కదా వూళ్ళో బక్కచిక్కిన పెద్దకులాల వాళ్ళది. సమయం తప్పించి బస్ వస్తే ఆపాటికే యెటాళ్ళు అటు సర్దుకుంటారు. తర్వాత హాయిగా గౌరవంగా కూర్చుని పోవచ్చు అని కదా మీ పెద్దాళ్ళ పన్నాగం. బస్ డ్రైవర్ లకు మేతేసి నువ్వే మేనేజ్ చేసివుంటావ్ అది కూడా ” అంది నిర్మొహమాటంగా, 

 “నీయన్ని పిచ్చి ఊహలు,చదువుకున్న అతి తెలివితేటలు చూపుతున్నావ్. అంత దూరం మేమెప్పుడూ ఆలోచించలేదు. ఆ తేడా, గిరిగీసి కూచేబెట్టటమే వుంటే.. మా యిండ్లల్లో పెళ్ళికి విందు భోజనాలకి  మీ వాళ్ళను యెందుకు పిలుస్తాము. ఒకే బంతిలో కూర్చుని భోజనాలెందుకు చేస్తాము. అయినా కులాలేడ వున్నాయమ్మీ,  నా ముందు అంటే అన్నావు గానీ మరెవరి ముందు అనబాకు, నీ మంచి కోసమే చెబుతున్నా” అన్నాడు. మనసులో మాత్రం  “అఖండమైన తెలితేటలమ్మీ నీయి, మీ వాళ్ళందరికీ యీ తెలివితేటలుంటే మాబోటి వాళ్ళం వూరు వదిలేసి పోవాల్సిందే” అనుకున్నాడు.

కాలేజీ గేటు ముందు కారాపి “నీ పరీక్షలు అయిపొయ్యాక అర్జీ రాసి చదువుకునే పిల్లకాయలందరి చేత  సంతకాలు పెట్టించి తీసుకురా. డిపో కి పోయి మేనేజర్ తో మాట్లాడేసి వద్దాం. నీ అనుమానాలు అన్నీ తీరిపోతయి” అన్నాడు. 

థాంక్స్ చెప్పి లోపలికి వెళుతున్న నీలవేణిని చూసి పెదవి కొరుక్కున్నాడు. సాలోచనగా తలపంకించాడు. 

పదిరోజులు గడిచాక శేఖర్ రెడ్డి లేకుండానే నలుగురి పెద్దాళ్ళను పదిమంది పిల్లకాయలను పోగోసుకొని వెళ్లి డిపో మేనేజర్ ని కలిసింది నీలవేణి. నిర్ణీతవేళలకు బస్ నడపకపోవడం వల్ల వూరి వాళ్ళకు విద్యార్థులకు కలిగే ఇబ్బందులను వల్లెవేసారందరూ.ఇకపై సక్రమంగా నడిపితే నడపండి లేకపోతే బస్ ని వూర్లోకి రానీయకుండా అడ్డుకుంటాం. సమ్మె కూడా చేస్తాం అని చెప్పి వచ్చారు. 

సెలవల్లో ఆడపిల్లలందరికీ ఇంగ్లీష్ నేర్పడం సైకిల్ తొక్కడం నేర్పడం చేస్తుంది నీలవేణి. “ఈ అమ్మి కి వూళ్ళో సంగతులన్నీ యెందుకు? ఇంకో రెండు నెల్లకు తిరుపతికి పోయి చదువుకుంటానంటుండే. మొన్నకూడా అట్టాగే పరీక్షలప్పుడు యెర్రటి యెండలపుడు నడిచిపోతుందని ఆలీస్యమైపోతుందని జాలిపడి కారెక్కించుకొని కాలేజీ కాడ దింపేలోపు యేమేమో మాట్టాడిందంట రెడ్డి ని” అని కస్సుబుస్సులాడాడు శీను. అన్యోపదేశంగా రెడ్డి జోలికి వెళ్ళొద్దని అమ్మ నాయన చేత చెప్పిస్తున్నాడని అర్ధమైంది నీలవేణికి. 

“రెడ్డమ్మ మద్రాసుకు పోయిందంట చెల్లెలు కాన్పు కోసం. పది రోజులు యింటికొచ్చి వంట చేసి పెట్టమని అడుగుతున్నాడు రెడ్డి. పోదామా చెల్లీ” అని అడిగాడు శీను. 

నీలవేణి రెడ్డి చూపుల్లో తేడాని చాలాసార్లు గమనించింది.

గతంలో అంత తిరస్కారం జరిగాక కూడా అతను అతని ప్రయత్నాలు చేయడం మానలేదు. “లేదన్నా నేను చదువుకోవాలి. అమ్మతో కూడా పొలం పనికి పోవాలి. ఫీజులకు డబ్బులు పోగుచేసుకోవాలి గందా” అంది.

“నేను కూడా వస్తాను లే నీ యెమ్మెట. కాదంటే బాగోదు. చిన్నదానికి పెద్దదానికి ఆయనే అండ మనకు”  అన్నాడు వొప్పించే రీతిలో. అన్నకు సమాధానం చెప్పకుండా దాటేసి సాయంత్రానికి స్నేహితురాలి వూరికి పోతున్నానని తల్లికి చెప్పి బయలుదేరింది. 

ఓ పది రోజులకు హైదరాబాద్ లో వుద్యోగం దొరికిందని వుద్యోగం చేస్తానే అక్కడే చదువుకుంటా అని అన్నకు ఫోన్ చేసి చెప్పింది. “నేను యింటికి పోవడంలేదు. నువ్వే చెప్పుకో ఆ సంగతి” అని చెల్లిని కసిరి ఫోన్ పెట్టేసాడు శీను. 

నీలవేణికి యేదో అనుమానం కల్గి చిల్లరఅంగడి దేవసేనకు ఫోన్ చేసింది.  “మీ అన్న ఆ గమళోళ్ళ పద్మను తీసుకుపోయి జొన్నవాడ లో పెళ్ళి చేసుకొని వచ్చాడు.అటు ఆళ్ళు రానీయలే, మీ వాళ్ళు గడప తొక్కనీయలా, పాటూరు రోడ్ లో యిల్లు దీసుకుని పెట్టినాడంట. మీ అమ్మ నాయన వొకటే యేడుపనుకో. బిడ్డలిద్దరూ మమ్మల్ని వీధిన బెట్టారని” అని చెప్పింది. 

 “ఆలస్యంగా అయినా మా శీనన్న మంచిపని చేసాడు. ఏదైనా అర్జెంట్ అయితే నాకు ఫోన్ చేయక్కా” అని చెప్పి ఫోన్ పెట్టేసింది.

ఉరుము లేని పిడుగులా మర్నాడే.. దేవసేన నుండి ఫోన్. “మీ అన్న ట్రాక్టర్ లోను తీసుకొని డబ్బు కట్టటంలేదంట. ట్రాక్టర్ కూడా కనబడకుండా అమ్మేసినాడంట. ఆ డబ్బు కట్టమని లేకపోతే యిల్లు జప్తు పెడతామని వచ్చి పడ్డారు బ్యాంక్ వాళ్లు. మీ అమ్మ ఏడుస్తుంది. నువ్వు వెంటనే బయల్దేరి రా అమ్మి” అంది. 

బేగ్ లో రెండు జతల బట్టలు కుక్కుకుని తెల్లారేపాటికి యింటికి చేరింది. నీలవేణి అమ్మ నాయన నిలవనీడ లేకుండా పోద్దని వొకటే యేడుపు, అన్న అయిపు లేడు. ఆమె ఆలోచనల్లో రెడ్డి మెదిలాడు. దారులన్నీ వొక్కొక్కటిగా మూసుకుపోయి వొకే దారి మిగిలింది. అది రెడ్డి చేలో పంపు షెడ్ కి దారి. పులి బోను లోకి పులి లాగానే వెళ్ళింది నీలవేణి. 

“ఏమ్మే, చదువుల రాణీ, ఇట్టా  దారి తప్పి మా పంట పొలం లోకి వచ్చింది.” వెటకారంగా అన్నాడు.

“రాజకీయం చమత్కారం వ్యంగ్యం అన్నీ నీ దగ్గర నేర్చుకోవాలని వచ్చాను రెడ్డి. బ్యాంక్ వాళ్ళ ని నువ్వే రెచ్చగొట్టావని నాకు తెలుసు. ఏళ్ళ తరబడి నీ దగ్గర గొడ్డు చాకిరి చేసినవాడికి సాయం చేయాలనుకుంటే చేయవా? బ్యాంక్ వాళ్ళను యెట్టా ఆపుతావో నీ యిష్టం. ఇదిగో నా ఫోన్ నెంబర్. హైదరాబాద్ లో వున్నా. నువ్వు యెక్కడికి రమ్మంటే అక్కడకు వస్తా, పోయొస్తా” మరొక మాటకు అవకాశం యివ్వకుండా వెనక్కి తిరిగింది. 

“రెడ్డి ది మంచి మనసు.  ఆయన బ్యాంకీ వాళ్ళను పిలిపించి ఆళ్ళతో నా యెదురుగుండానే మాట్టాడినాడు. ఆళ్ళు ఆయన మాట విని కొన్నాళ్ళు ఆగుతాం. ఈ లోపు  యెంతో కొంత కడతావుండండి” అన్నారు అనే వార్తను కళ్ళు తుడుచుకుంటూ సంతోషంగా చెప్పాడు నీలవేణి నాన్న. 

 సాయంత్రం బస్ యెక్కించడానికి వచ్చిన తల్లి నెమ్మదిగా తెలివిగా చెప్పింది. “యెట్టాగొట్టా ఆ బాకీ కట్టు బిడ్డా. నీ అన్న ఆ బాకీ కట్టలేడు. ఆడికి యేం పాలుబోటం లేదు. ఆ అమ్మి కి ఐదో నెలంట” అని. కంట్లో నీరు పైకి  వుబకకుండా తలవూపి బస్ యెక్కాక..జలజలా కన్నీరు కార్చింది. 

నీలవేణి వెనుక సీట్లో కూర్చున్న సుధాకర్ కి  ఆ కన్నీటి చెమ్మ తగిలిందేమో  సీటు మారి ఆమె పక్క సీట్లో కూర్చుని ప్రశ్నార్థకంగా చూసాడు. ఏమీ లేదన్నట్టు తల వూపింది. అతను కూడా తన వాడ వాడే. ఇద్దరూ కలిసి చదువుకున్నారు.అతను  పై చదువులకు రాకుండా మగతా కయ్యలు చేసుకుంటూ వూర్లో ఆగిపొయ్యాడు. కష్టం సుఖం మనసిప్పి చెప్పుకునే స్నేహితుడు. మూగ ప్రేమికుడు. నెల్లూరు బస్టాండ్ లో హైదరాబాద్ బస్ కదిలిందాకా పక్కనే వుండి కళ్ళతోనే ప్రశ్న వేసి వేసి అలసి సమాధానం దొరక్కుండానే వెనక్కిమళ్ళాడతను. 

 బస్ ప్రయాణం లో నీలవేణి లో వొకటే ఆలోచన. ఈ ధనస్వామ్యం పీచమణచాలంటే గొర్రెలమందలా తలలూపే తమ వారంతా విద్యాధికులు కావడం అత్యవసరం. అంతకన్నా  ముందు ఆర్ధికంగా బలపడటం సంఘంలో హోదా పెరగడం. వీటి మీదనే దృష్టి పెట్టాలి అనుకుంది దృఢంగా. 

వారం రోజుల వరకూ రెడ్డి నుండి యేదో వొక సమయంలో ఫోన్ వస్తుందని వూహించింది.నెల రోజులు దాటినా ఫోన్ రాకపోయేసరికి ఆశ్చర్యపోయింది. ఏదైతేనేం  పొగరుగా మాట్లాడే తన ఆత్మాభిమానం అతని కాళ్ళ దగ్గరికి వెళ్ళి సాయం కోరడం వల్ల అతని అహం తృప్తి పడివుంటుంది అది చాలనుకున్నట్టు వున్నాడు అని రిలీఫ్ గా ఫీల్ అయ్యింది. . 

మధ్యలో చిల్లర అంగడి దేవసేన ఫోన్ చేసింది. ఆమె “నీలవేణీ! నువ్వు రెడ్డికి లొంగిపోయి బాకీ నుంచి బయటపడ్డావని వాడంతా కోడై కూస్తుంది. నిజమేనా” అని ఆరా తీసింది. 

  

అసహనం కట్టలు తెంచుకుంది. “అట్టాగే అనుకోనీయ్, వాడి పక్కలో నలిగితే పోయేది యేముంది? పవిత్రత మనకెంతో వాడికి అంతే!  పల్లెలో యెంతోమంది అమాయకంగానూ భయంతోనూ భక్తి తోనూ  మోజుతోనూ లేదా పదో పరకకో ఆశపడి నలిగిపోయి కామందుల ముందు మనను మనమే హీనంగా దిగజార్చుకున్నాం.ఆ సంగతి మొగుళ్ళకు తెలిసినా గమ్మున వూరుకుంటున్నారు. లేదా తన్ని తగలేస్తున్నారు. వాళ్ళ దృష్టిలో పడని యే  కొద్దిమందో నీలా  ప్రతివతలగా నీతి నిజాయితీ వున్నవారిగా నీలా టెక్కులు పోతూ నోటితో మాట్లాడి నొసటితో యెక్కిరింపు. నేను అవునని చెబితే తప్ప నీకు మనఃశ్శాంతి కల్గదనుకుంటే, అట్టాగే అనుకో” అంది కఠినంగా. 

దేవసేన ఠక్కున ఫోన్ పెట్టేసి.. కసిగా విషయానికి చిలువలు పలవులు చేసి అంగడికొచ్చిన అందరి చెవ్వుల్లో వూదడమే పనిగా పెట్టుకుంది. 

ఆరు నెలల తర్వాత..అనూహ్యంగా  రెడ్డి నుంచి నీలవేణికి ఫోన్.  “మొత్తానికి భలేదానివి నీలవేణి. నిప్పు లేకుండానే పొగ సృష్టించావ్, నేనేదో యింకా నీ కోసం చిత్తకార్తె కుక్కలా వెంటబడ్డట్టు వూహించేసుకోకు.కాదన్న ఆడదాని జోలికి నేను యేనాడు పోలే. సినిమా హీరోయిన్ లాంటోళ్ళని అజంతా ఎల్లోరా శిల్పాల లాంటి అందగత్తెలను కొనుక్కొని మరీ అనుభవించా. నువ్వొక అతిలోక సుందరి వని  అనుకొంటివా? కొంచెం నీ హెచ్చు నీ టెక్కు తగ్గించు. ఏదో రాజకీయం అని మాట్టాడావు కదా రా నేర్పుతాను నేర్చుకుందువు గాని. నీ వెనకున్న బలమేమిటో నా వెనక బలమేమిటో తేల్చుకుందాం రా” అని సవాల్ విసిరాడు. 

లోలోపల వుడికిపోయింది నీలవేణి. 

ఛత్.. నా ఆడతనానికి  యెంత అవమానం జరిగింది. అతనెప్పుడో మోజు పడ్డాడని తనెందుకు తెగించి ఆహ్వానం పలకాలి. అతని పట్ల తమ వాడలో వారికున్న హీరో వర్షిప్ తనలో కూడా రహస్యంగా దాగివుందేమో! లేకపోతే తనెందుకు అతని ఫోన్ కోసం యెదురు చూసింది. అతను యెత్తు వేసాడు.అతను పులి నేను మేక కాకూడదు అని వూహించుకుని కూడా  ఆఖరికి ఆవేశంలో  మేకను కావడానికే వొప్పుకుని వచ్చింది. కానీ అతను యెత్తుకు పై యెత్తు వేసి తనను చిత్తు చేసాడు. తనిప్పుడు చదువు మానేసి పోయి వూర్లో కూర్చుని మాములు ఆడదానిలా వోడిపోకూడదు అనుకుంది. ఇంత అనాలోచితంగా  ఆ మాటలు యెందుకన్నాను అనుకుని సిగ్గు పడింది.  సుధాకర్ గుర్తుకొచ్చాడు. వెంటనే అతనికి ఫోన్ చేసింది.  

“నువ్వు రా అమ్మీ, ప్రెసిడెంట్ గా పోటీ చేద్దువుగాని. మనం మన ఊరిని బాగుచేసుకుందాం, ఎన్నాళ్లు పెద్దకులాల వారికి బానిసల్లా పడి వుందాం. ఊళ్ళోకి బస్ కూడా రాటం లే. పిల్లకాయలందరూ చదువులు ముగిచ్చి ఆగమాగంగా తిరుగుతం, కాపోళ్ళ యిళ్ళలో పనికి పోతున్నారు.ఈ సారి వూరికి ప్రెసిడెంట్ పదవి జనరల్ మహిళ కు  కేటాయించారంట. నువ్వు పోటీ చెయ్యాలి వాళ్ళతో ఢీ కొట్టాలి” అన్నాడు.

“వాళ్ళను మనం ఢీ కొనాలంటే సొమ్ములు కయ్యలు కార్లు మంది మార్బలం వుండాలి. ఆటిని యేడ తీసుకొని రాగలం”అంది నిసృహగా. 

“మనం గెలుస్తామని చెప్పలేం కానీ మన స్టాండ్ యేమిటో మనం చూపిద్దాం. నువ్వు రావాలి మన బలం నిరూపించుకోవాలి. రామ్మే నీలవేణి” అని బతిమాలాడు.  

“ఎలక్షన్ నోటిఫికేషన్ రానీయ్. అప్పుడు వస్తానులే. ఈ సంగతి రహస్యంగా వుండనీయ్, తెలిస్తే మా యింటోనే వ్యతిరేకత మొదలైద్ది” అంది. 

“సరే నీలవేణి” అన్నాడతను.

ఉద్యోగం చేసి తన ఖర్చులకు పోనూ మిగిలిన సొమ్మును బ్యాంక్ లోను కు జమ చేస్తూ వచ్చింది. శీనుకి కొడుకు పుట్టి మొదటి పుట్టినరోజు పండగ కూడా వచ్చింది.ఫోన్ చేసి చెల్లీ నువ్వు రా! అని పిలిచాడు.”నువ్వు రాకుండా వుండేవ్ గట్టిగా రావాలి” అంది తల్లి.

ఊరికి వచ్చాక సుధాకర్ రిమాండ్ లో వున్నాడని తెలిసింది. అతని యింటికి పోయి అతని తల్లి నర్సమ్మను విచారించింది నీలవేణి. 

“సేద్యంలో నష్టం వచ్చింది మగతా తగ్గియ్యమని నాయుడుతో వాదులాడాడంట. అమ్మలక్కలు కూసి మగతా కట్టలేకపోతే నీ యింటి ఆడోళ్ళను తీసుకొచ్చి పండబెట్టమని నాయుడి కొడుకు నోరు తూలాడని వీడు కోపంతో కర్రతో తల పగలగొట్టాడు.హంగు ఆర్బాటం వున్నోళ్ళు వూరుకుంటారా?  హత్య చెయ్యబొయ్యాడని కేసు పెట్టారు. రెండు వారాలు జైలు లో వున్నాడు. శేఖర్ రెడ్డి బెయిల్ మీద విడిపిచ్చి తీసుకొచ్చాడు” అని చెప్పింది ఆమె.

“నువ్వూరుకోవే అమ్మా.. రెడ్డి దేవుడులాంటాడని నీ లాంటి వెర్రిమాలోకం వాళ్ళే అనేది. అగ్గి పెట్టి యెగదోసేది నీళ్ళు పోసి ఆరిపేసినట్టు నటించేది కూడా ఆయనే నీలవేణి. పెత్తందార్ల వైరం పైపైనే!  అన్నను మగతా తగ్గియ్యమని అడగమని చెప్పింది ఆయనే,  గొడవ జరిగాక మనపై దాడి చేస్తే వూరుకుంటామా అని వాళ్లను యెగదోసి అన్నపై కేసు పెట్టమని వొత్తిడి చేసింది శేఖర్ రెడ్డి నే. మళ్లీ బెయిల్ యిప్పించి బయటకు తీసుకొచ్చిందీ ఆయనే. రెండు వర్గాల మధ్య బలి పశువులం మనమే! మనోళ్ళకు యివ్వన్నీ చెప్పి నమ్మించలేం వొప్పించలేం” అంది సుధాకర్ చెల్లి వకుళ.  ఆమె నిర్మొహమాటి.పెళ్ళి అయిన నాలుగు నెలలకే  తాగుబోతు భర్తతో తెగతెంపులు చేసుకుని పుట్టింటికి చేరింది. కూలి పనులకు పోయి తన వాళ్ళకు బరువు కాకుండా తన బతుకు తను బతుకుతుంది. వకుళ సూక్ష్మగ్రాహ్యత కు అభినందించింది నీలవేణి. 

సుధాకర్  “నేను కూడా కేసు నుండి బయటపడి వూరు వదిలేస్తా. ఏదో వొక వుద్యోగం చేసుకుంటా. ఇక్కడుంటే మన బతుకులింతే! మారవు మారనివ్వరు” అన్నాడు నిరాశగా ఆవేదనగా. నీలవేణి ఆలోచనలో పడింది.

శీను తన  కొడుకు పుట్టినరోజు ను అట్టహాసంగా చేసాడు. శేఖర్ రెడ్డి వచ్చి బంగారు చేతి గొలుసు బహుమతి గా యిచ్చాడు. శీను భార్య నీలవేణి పిల్లాడి వేలికి తొడిగిన వుంగరాన్ని చూసి ముఖం మాడ్చింది. వేడుకకు వచ్చిన వారందరి మధ్య రెడ్డి రాజులా వెలిగాడు. మధ్య మధ్యలో నీలవేణి వైపు చూస్తూ చూసావా నేనంటే యేంటో అన్నట్టు ఒక చూపు విసిరాడు. 

వకుళ నీలవేణి పక్కన చేరి..చెవిలో గుసగుసలాడింది.

 “ఏ మాటకు ఆ మాట చెప్పుకోవాలి. రెడ్డి భలే అందగాడు.ఆ అందం నువ్వు గుర్తించలేదని తెగ పాట్లు పడుతున్నాడు” అంది. 

“భలేదానివి వకుళా! అతనికి నేనంటే వొళ్ళు మంట. బంతిని కాలికిందేసి తొక్కిపడదామని చూస్తారే అలా చూస్తాడు” వివరణ యిచ్చింది. 

“ఏమో నీలవేణి నాకలా అనిపించదు.నీపై తగని యిష్టం వున్నట్టు కనబడుద్ది. అందుకే వూర్లో అందరూ మీ యిద్దరి గురించి చెప్పుకుంటారు” అని చప్పున అనేసి తర్వాత నాలుక్కరుచుకుంది. నీలవేణి ముఖం గంభీరంగా మారింది. 

సుధాకర్ కూడా రెడ్డిని అంటి పెట్టుకునే తిరగడం చూసి నీలవేణి నవ్వుకుంది.ఆలోచనలు ఆచరణలోకి రాకుండానే యెలా ఆవిరైపోతాయో స్పష్టంగా తెలుసుకుంది. ఆమె మనసులో సంకల్పం మరింత దృఢం గా రూపుదిద్దుకుంది. 

పంచాయితీ యెలక్షన్ రాకుండానే నీలవేణి  పి జి అయిపోయింది.గోల్డ్ మెడల్ సాధించి సెలవివ్వని వుద్యోగాన్ని వదిలేసి స్టడీ మెటీరియల్ తీసుకొని వూరికి పయనమైంది.రాత్రులు సివిల్ సర్వీస్ ఎగ్జామ్స్ కి ప్రిపేర్ అవుతూనే.. పగలు వూరితో సన్నిహితంగా మెసిలింది. సుధాకర్ తనూ అనుకున్నంత అమాయకంగా అజ్ఞానంగా తమ వాడ వాళ్ళు లేరన్నది సులభంగా అర్థమైంది. పొద్దంతా గొడ్డులా పని చేసి సాయంత్రానికి సారా బుడ్డికి కల్లు ముంతకు బానిసలుగా మారిన మగవాళ్ళ కంటే స్త్రీలు పిల్లలు చైతన్యంగా వున్నారని అందులో వకుళ లాంటి వాళ్ళు మరీ తెలివిగా వున్నారని గ్రహించింది.  గ్రామస్తులు భూస్వాములపై ఆధారపడకుండా అప్పులకు వారినే ఆశ్రయించకుండా చేయగల్గితే సగం బానిసత్వం పోయినట్లే అని భావించింది. 

తన ఆలోచనలు  సుధాకర్ తో పంచుకుందామని ప్రయత్నించింది. అదివరకంతా ప్రేమగా ఆరాధనగా చూసే సుధాకర్ తనకిపుడు  దూరంగా మసలడం ఆమెకు ఆశ్చర్యం కల్గించింది. ఇందుకూరుపేట పిల్లను చూసి లగ్గం పెట్టుకుని వచ్చేదాక అతను తనవాడే అనుకుంది. తప్పించుకు తిరుగుతున్న అతన్ని వరి చేను గట్టు పై నిలదీసింది. 

“నీలవేణీ, నువ్వు రెడ్డికి వుంపుడుగత్తెవని అందుకే హైదరాబాద్ లో వుండి అంత చదువు చదవగల్గావని అందరూ అనుకుంటా వుండారు.  ఇక నిన్నెట్టా చేసుకునేది నేను” అన్నాడు కింది చూపులు చూస్తూ. 

స్థాణువైంది. కోపంగా అరిచింది. “సుధాకర్! నువ్వేనా యిట్టా మాట్టాడేది. నాకు నమ్మబుద్ది కావడంలేదు. అలా యెలా అనగల్గావ్! నా కష్టం నీకు తెలియనిదా? “

“ఏమో! నాకవన్నీ తెలియవు, నీకు నాకు కుదరదు లే నీలవేణి” అని ఆమె ను దాటుకుని మడికి అడ్డంగా పడి అవతల వైపుకు వెళ్ళాడు. 

పొలంలో కలుపు తీస్తున్న వకుళ సంభాషణంతా వింది. అన్నకేసి చూసి “ఒరేయ్, లోకుల మాటలు విని విషం నెత్తికెక్కించుకున్నావ్. అమూల్యమైనదాన్ని జారవిడుచుకుంటున్నావ్. నీలవేణి కి నువ్వే తగినోడివి కాదు పోరా అర ముండా” అని అరిచి గబ గబ నీలవేణి దగ్గరకొచ్చి భుజంపై చెయ్యేసి “వాడన్నవన్నీ మనసులో పెట్టుకోకు, అసలు వీడిలాంటి వాడిని చేసుకుంటే నీకు అడుగడుగుకి సంకెళ్ళే, బాగా చదువుకుని కలెక్టెర్ అవ్వాలి నువ్వు” అంది. 

మనసు వికలమై పొలం గట్టుపై కూలబడింది.ఆమెది ఏడుపుగొట్టు లక్షణం కాకపోయినా ఆ క్షణం యేరు తెగిన గట్టే అయింది. 

“ఇంట్లో వాళ్ళు వెన్నువిరిచే మాటలెన్ని మాట్లాడినా గరళంలా దాచుకున్నాను వకుళా! మీ అన్న కూడా యెంత మాట అనేసినాడు చూసావా!?” వెక్కిళ్ళు పడింది. 

“మా అన్నతో నీది స్నేహమే అనుకున్నాను నీలవేణి. నేను వూహించనే లేదు. ఈ సంగతి నాకు తెలిసివుంటే లగ్గం పెట్టుకువచ్చిందాకా నీకు చెప్పకుండా వుంటానా” 

“నా సంకల్పబలం వొక్కటే కాదు  స్నేహితులు యెవరో వొకరు అభిమానంతో సహాయం చేయబట్టో   వుద్యోగ అవకాశం యివ్వబట్టో నేను గౌరవంగా యెవరిపైన ఆధారపడకుండా చదువు పూర్తిచేసుకున్నాను. ఎర్రబస్సు యెక్కి వున్నత విద్య కోసం వచ్చిన వారి పట్ల వుండే చులకన భావం కని కనబడని వివక్ష, లింగ వివక్ష యెదుర్కొన్నాను. సాయం చేస్తున్నట్టు వుంటూనే అవకాశం కోసం పొంచి వుండే వారిని ఫేస్ చేసాను. ఒంటరి ఆడదాన్ని  నిస్సహాయరాలిని అని వాసన  పసిగట్టిన కుక్కలు అనేకం యెంతో యిబ్బంది పెట్టాయి.  ధైర్యం సడలినప్పుడల్లా  నా లక్ష్యాన్ని అందుకోలేక జారిపోతానేమో అని అనిపించేది.  అవన్నీ చెప్పి నిన్ను భయపెట్టలేను కానీ,  ఆ పెద్దగీత ముందు  యిక్కడవన్నీ చిన్న గీతలా అనిపించేయి. మీ అన్న కొండలా అండగా వుంటాడనుకున్నా. ఇంతగా అవమానం చేస్తాడనుకోలేదు” ఆవేదనతో ముఖం మోకాళ్ళ మధ్య దాచుకుంది. 

“బంగారం పుటం పెట్టాక శుభ్రపడినట్టు కష్టపడి రాటుదేలావు లే  నీలవేణీ, ఊరుకో బాధపడకు” 

ఆ మాటలకు మరింత యేడ్చింది.

ఇక తన వద్ద వోదార్పు మాటలేవీ లేకుండా పోయినందుకు వకుళ సిగ్గుపడింది. 

కాసేపటి తర్వాత తేరుకుని లేస్తూ.. వకుళ కు చేయి అందించి.. “ఒంటరి స్త్రీ అస్తిత్వ పోరు  సముద్రపు హోరు లాంటిది. అది తీరం వెంబడి నడిచే వారికే వినిపిస్తుంది” అంది నీలవేణి. బలంగా ఊపిరి తీసి వొదులుతూ  సుధాకర్ పై ప్రేమను మనసులో నుండి బలవంతంగా పెకిలించి విసిరి పడేసింది. వారం తర్వాత తన కళ్ళెదుట అతని పెళ్ళి జరుగుతుంటే అతి  మాములుగా చూసింది. వకుళ కర్తవ్యబోధ ఆమె బాటను స్పష్టం చేసింది. రాత్రింబవళ్ళు మరింత కష్టపడింది.వకుళ స్నేహం ఆమె సంకల్పాన్ని సడలనీయకుండా నిలబెట్టింది. మొదట విడత పరీక్షలు రాసింది. తిరిగి వూరికి వచ్చింది. 

నీలవేణి వకుళ  యిద్దరూ కలిసి యిల్లిల్లు తిరిగి పిల్లలను బడికి పంపించే ప్రయత్నం చేసారు.పెద్దాళ్ళతో మాటామంతీ కలిపి కష్టసుఖాల అజ కనుక్కొని వీలైనంత పరిష్కార మార్గాలు చెప్పారు. చిన్న చిన్న సాయాలు చేసారు.  వీరి మాటలు విన్న కొందరు తమ వెన్నుపై తాము నిలబడే సులభం గ్రహించారు.  

ఆ మార్పును చూసిన సంతోషంతో నీలవేణి  “ఇది చాలు మనకు. ఇంకొన్నేళ్ళు కష్టపడితే గ్రామ స్వరాజ్యం అంటే మన వూరినే వుదాహరణగా చూపొచ్చు” అంది వకుళ తో. 

రెండోసారి రాసిన పరీక్షతో అనుకున్నది సాధించింది నీలవేణి.  మంచి ర్యాంక్ సాధించిన ఆమెకు అభినందనల వెల్లువ. 

“మా వూరి చదువుల రాణి మాకు గర్వకారణం” అన్నాడు రెడ్డి. “మన జిల్లాకే కలెక్టర్ గా రావాలి నువ్వు” అన్నాడు. నీలవేణి చిరునవ్వు నవ్వింది. మళ్ళీ అతనే…“గొప్ప ఆశయాలతో పనిచేద్దాం అనుకున్న వాళ్ళు కూడా అధికారం ముందు తలొంచాల్సి వుంటుంది. గమనం వుంచుకో నీలవేణీ”అన్నాడు. తలవూపింది. 

వకుళ కల్పించుకుని “నీలవేణి యెక్కడికి కలెక్టర్ గా పోయినా మీలాంటి పెత్తందారుల పెత్తనాలు చెల్లవులే రెడ్డి.  చలిచీమల రాజ్యం వస్తుంది. మన వూర్లో కూడా అదే జరుగుద్ది” అంది. 

“కాలం మారతా వుండలా, మనుషులు కూడా మారాలి. నువ్వు ప్రెసిడెంట్ గా నిలబడితే మీకే అండగా వుంటా. ఇప్పుడు మాత్రం వుండలా అట్టాగే ముందు ముందు కూడా ” అన్నాడు.

నీలవేణి వకుళ కళ్ళతో నవ్వుకున్నారు. 

నాలుగు నెలల ట్రైనింగ్ కోసం ముస్సోరి కి వెళ్ళి వచ్చింది. 

రాగానే వకుళ ఆత్రంగా అడిగింది.  “ఇక మన జిల్లాకు కలెక్టర్ గా రావచ్చా నువ్వు “ అని. 

నీలవేణి చిన్నగా నవ్వి “అప్పుడేనా, ఇంకో రెండేళ్ళ పాటు అక్కడే వుండి చాలా విషయాలు తెలుసుకోవాలి నైపుణ్యం సాధించాలి. అప్పుడు కలెక్టర్ అయ్యేది” అని వివరించి చెప్పింది. 

“నువ్వు కూడా ఆగిపోయిన చదువు మొదలు పెట్టు.చదువు దైర్యం యిస్తుంది.ముందుకెళ్ళే శక్తిని యిస్తుంది” అని దూర విద్యా కోర్స్ లో చేరడానికి కావల్సిన అఫ్లికేషన్ ఆమె చేతిలో పెట్టింది. “ప్రతి తరమూ తమకు కావాల్సిన నాయకుడిని తామే సృష్టించుకుంటుంది.అలా మన వూరు కి నువ్వు నాయకురాలివి అవుతావు వకుళా” అంది. 

రెండేళ్ళు ఇట్టే గడిచిపోయాయి. వకుళ ఆ వూరి ప్రెసిడెంట్ అయింది. రెడ్డి పిల్లల చదువు కోసం అని ఆ వూరు ని వదిలి నెల్లూరు చేరాడు. అక్కడ రాష్ట్ర రాజకీయాలలో ముఖ్యపాత్ర వహిస్తున్నాడు. ఊర్లో చాలా మార్పులు వచ్చాయి. ప్రతి యింట్లో పిల్లలు బడి మెట్లు యెక్కుతున్నారు.

ఆ మార్పు మంచిదే అనుకున్నారందరూ.

నార్త్ ఇండియా లో ఓ మారుమూల జిల్లాకు కలెక్టర్ గా  పోష్టింగ్ అందుకుంది నీలవేణి. అన్న శీను మురిసిపోయాడు. బూడిద గుమ్మడికాయ మీద కర్పూరం వెలిగించి దిష్టి తీసాడు. ఇంటి నుండి ఆ రోజు సాయంత్రం బస్ కు బయలుదేరింది. బస్ కూడా పచ్చని తోరణాలతో అలంకరించుకుని వచ్చింది. 

నీలవేణి బస్ యెక్కి కూర్చుంది. ఎవరినీ స్టేషన్ వరకూ రానవసరం లేదని తిరిగి వచ్చేటప్పుడు  వారికి యిబ్బంది అవుతుందని గట్టిగా వారించింది.

బస్ స్టేషన్ చేరుకునే సమయానికి  తనకన్నా ముందు చేరుకొన్న ఊరును చూసి ఆమెకు కళ్ళు చెమ్మగిల్లాయి. ఆమెను యిష్టపడిన వారు ఆమెకు యిష్టమైన వారు వీడ్కోలు పలకడానికి చాలామంది వచ్చారు. పూలు పండ్లు పుస్తకాలు తినుబండారాలు యిచ్చారు. కొందరు స్నేహితులు ఎడబాటుతో కలిగే దుఃఖం కూడా తెచ్చి  యిచ్చి వెళుతున్నారు. అదీ స్వీకరించింది.వకుళ వాటేసుకుని సంతోషంగా దుఃఖించింది. “నీలవేణీ, నువ్వొక దీప వృక్షానివి. ఈ కాంతులు చాలా దూరం వెదజల్లాలి. నీ నీడన యెన్నో దివ్వెలు వెలగాలి. ఎవరి సాయం లేకుండా వొంటరిగా గొప్ప విజయం సాధించావు. మన వూరు ను బాగుచేసుకునే పని లేకపోతే నేను నిన్ను అంటిపెట్టుకుని వుండేదాన్ని” అంది. నీలవేణి వకుళ చేతిని ఆత్మీయంగా పట్టుకుంది. 

“నీలవేణీ.. మనకి ప్రియమైన వారు అనుకున్న వాళ్ళు చేసే గాయం కన్నా మనం శత్రువుల్లా భావించే వారే కనబడని మేలు చేస్తారు.మొదటి వారిని పెద్ద మనసుతో మన్నించు, రెండో వారిని గుర్తుంచుకో ” అంది వకుళ నర్మగర్బంగా. సజల నేత్రాలతో “అలాగే వకుళా” అంది.

“సరైన జోడి వెతుక్కొని పెళ్ళి చేసుకో నీలవేణీ”

తల అడ్డంగా వూపి “ఒంటరి మహిళ లకు ఆలంబనగా వుండటం కోసం అల్పజీవుల ఆర్తనాదాలను గమనించి వారికి సాయపడటం కోసమే పని చేయాలని నిర్ణయించుకున్నాను” అంది. 

ఆఖరి గా సుధాకర్ వచ్చాడు. ఆమెకు ఒక పుస్తకాన్ని మరువం మల్లెలు కలగలిపి కట్టిన పూల పొట్లం అందించాడు. అతని కళ్ళల్లోకి చూసింది.కాదనకుండా తీసుకుంది. ఏ ఆశయమో మరేదో స్వార్దమో తమను కావాలని విడదీసిందో  తెలుసుకుంది గనుక మనఃస్పూర్తిగా థాంక్స్ చెప్పింది. 

రైలు కదిలింది. నీలవేణి అందరికీ వీడ్కోలు చెబుతూనే వుంది. అయినా ఆమె కళ్ళు ఫ్లాట్ఫారమ్ పై యెవరి కోసమో వెతుకుతున్నాయి. ఆమె యెవరి కోసం యెదురుచూస్తుందో ఆ వ్యక్తి రానేలేదు.  స్టేషన్ దాటి పెన్న బ్రిడ్జి ని  దాటి పరుగందుకుంది రైలు. తన సీట్ లో కూర్చుంటూ  రాని వ్యక్తికి మనసులో  కృతజ్ఞతలు తెలుపుకుంది. పులి యింకో పులికి స్వాగతం వీడ్కోలు రెండూ పలకదు.తన రాజ్యంలో తనే పులి. ఎవరి మనోవరణంలో వారే పులి. 

నిరాశ అలసట జంట దాడి చేసినట్లుగా అనిపించి కళ్లు మూసుకుంది. మూసిన రెప్పలక్రింద ఊరే కన్నీటిని ఆపే ప్రయత్నం చేయలేదు. కొంత సమయం తర్వాత తన ముందు నిలబడిన మనిషి అలికిడిని కళ్లు విప్పకుండానే గ్రహించింది.  ఎదురుగా ఎర్రని రోజా పూల గుత్తిని పట్టుకుని వున్న అతన్ని చూసి సంతోషపడింది.

 “రాకుండా వుండాలనే అనుకున్నాను కానీ వుండలేకపోయాను నీలవేణీ”  అన్నాడు శేఖర్ రెడ్డి.  ఆ మాటల ద్వారా ప్రకటితమైన మనోసాంద్రతని గుర్తించింది.

 ఏళ్ల తరబడి ఊగిసలాడిన ఆమె మనస్సు బింకం కోల్పోయింది.  పక్కకు సర్దుకుని సీట్ చూపించింది. మనసైన వాడితో కాస్త లాలన కోరుకుంటే తప్పేముంది? అనుకుంది. ప్రయాణం సాగుతూ వుంది. 

………. ………సమాప్తం…………….