కుల వృక్షం

యాసిడ్ సీసా,పెద్ద బ్రష్, చంకలో చీపురుకట్టతో పొద్దున్నే ప్రత్యక్షమయ్యాడు అప్పారావు.

"మూడొందలు ఇవ్వాల్సిందేనా, ఓ వంద రూపాయలు తగ్గించుకో "మా అత్తగారి బేరం.

"తప్పమ్మా అట్టా బేరాలాడకూడదు, చేసేది రోత పని. అడిగినంత ఇచ్చేస్తే రెండోసారి పిలిచినప్పుడు కాదనకుండా మర్యాదగా వస్తాను" మెత్తగా చెప్పినా ఖచ్చితంగా చెప్పాడు.

"ఎవరైనా అంతే తీసుకుంటున్నారు, అతన్ని రానివ్వండి" అన్నాను అత్త గారితో. "నువ్వు తెచ్చిన యాసిడ్ ఘాటైన  వాసనొస్తుంది. అదొద్దు ఇది వాడుకో" అంటూ నేను తెచ్చిపెట్టిన యాసిడ్ బాటిల్ ఇచ్చాను. మధ్య మధ్యలో ఎలా శుభ్రం చేస్తున్నాడోనని చూసా. నేలమీద కూర్చుని కొద్ది కొద్దిగా యాసిడ్ చల్లుకుని బ్రష్ తో రుద్దుతూ మురికి  పట్టిన టైల్స్ ని పాల రంగులోకి మార్చడానికి శరీరాన్ని అరగదీసుకుంటున్నాడు. అప్పారావు వయసు యాబై ఏళ్ళు కూడా ఉండట్టు లేవు. నిత్యం రసాయనాల వాసన పీలుస్తూ ఉండటం వల్లనేమో  చూపులకి అరవై ఏళ్ళు దాటిన వాడిలా కనబడతాడు. జాలేసింది, "కాసిని టీ తాగుతావా" అడిగాను. "వద్దమ్మా! తాగితే పని చేయలేను".  

రెండు గంటల్లో మూడు బాత్ రూమ్ లు శుభ్రం చేసేటప్పటికి  ఇల్లంతా యాసిడ్ వాసన. పాపం ! ఎలా తట్టుకుంటున్నాడో  అనుకుంటూనే  వండిన పదార్ధాలతో లంచ్ బాక్స్ సర్దుకుని స్కూల్ కెళ్ళడానికి  రెడీ అయిపోయాను. నోటికి ముక్కుకి కలిపి కట్టుకున్న గుడ్డని విప్పుకుంటూ "శుభ్రంగా మెరిసిపోతున్నాయండి చూసుకోండి" అన్నాడు. ఐదొందల నోటు ఇస్తే పొద్దు పొద్దునే "నా దగ్గర చిల్లరెక్కడ ఉంటుందమ్మా ? మీరే చిల్లరీయండి"అన్నాడు.

"ఉంటే ఇవ్వడానికేం, సరే ఒకపని చేయి. నా వెనుకనే చోడవరం రా. అక్కడ స్కూల్ లో రెండు బాత్రూమ్స్ కడగాలి" అన్నాను.

"అంత దూరం నేను రానమ్మా, వేరే ఎవరినైనా పిలుచుకోండి" అంటూ జేబులోనుండి రొండొందలు తీసిచ్చాడు.

"పని చేయడానికి ఎక్కడైతే ఏమైంది, పని కావాలి కానీ" అంది మా అత్తగారు.

"అదేమన్నా ప్రభుత్వ ఉద్యోగమా ? ఎక్కడైనా చేయడానికి" అంటూనే  టిఫిన్  నోట్లో కుక్కుకుని బేగ్ తగిలించుకుని  బండి కీస్ తీసుకుని లిఫ్ట్ దగ్గరికి వచ్చేసరికి కరంట్ పోయింది. అసలే ఆలస్యం అవుతుందనుకుంటే ఇదొకటని  విసుక్కుంటూ గబగబా మెట్లు దిగుతూ  సరిత టీచర్ కి లిఫ్ట్ ఇస్తానని చెప్పాను. సెంటర్ లో వెయిట్ చేస్తూ ఉంటుందీపాటికే అనుకున్నాను.

అసలే పరీక్షల రోజులు దగ్గరలో ఉన్నాయి,నిమిషం ఆలస్యమైనా హెడ్ మాస్టర్ మాటల బెత్తం ఝుళిపించి  అవమానపు వాతలు పెడతాడు.మీకు పేస్బుక్ లో ఉప్పరసోది చెప్పుకోవడానికి వాట్సాప్ గ్రూప్ లలో చీరలు,డిజైనర్ బ్లౌజ్ పిక్స్  షేర్ చేసుకోవడానికి టైమ్ ఉంటుంది కానీ కాస్త ముందుగా బయలుదేరి సమయానికి బడిలో ఉండాలనుకోరని నిన్ననే   క్లాస్ తీసుకున్నాడు. పాపం సరిత బిక్కచచ్చిపోయింది. అలా స్కూల్ విషయాలు  గురించి ఆలోచిస్తూ ఎప్పుడు బండి స్టార్ట్ చేసిందో . రెండు కిలోమీటర్లు ఎలా నడిపిందో క్రాస్ రోడ్డుకి వచ్చి సరిత టీచర్ ముందు బండి ఆపేవరకు బాహ్యప్రపంచంలో జీవించిన సృహే లేదు .

"ఈ రోజు టాయ్లెట్ క్లీన్  చేసే వంతు మనదే కదా ! ఎవరైనా దొరికారా మేడమ్" అడిగింది. 

"లేదు సరితా, ఈ రోజు ఉదయాన్నే మా ఇంట్లో టాయ్లెట్స్ శుభ్రం చేయడానికి ఒకతను వచ్చాడు. అతన్నే రమ్మని అడిగాను,కానీ రావడం కుదరదన్నాడు. మనకి తప్పేటట్లు లేదు అన్నాను"  చిరాకుగా.

"ఈ స్కూల్ లోనూ తగినంత  బోధనా సిబ్బంది, అటెండర్, స్వీపర్ కొరత ఎప్పుడూ ఉండేదే ! పదిహేను గదులున్న పాఠశాల శుభ్రం చేయడానికి ప్రభుత్వం ఇచ్చే డబ్బులు రెండున్నరవేలు. మెయింటెనెన్స్ నిధుల నుంచి కొంత , ఆర్‌ఎంఎస్‌ఏ నిధులలో నుంచి మరికొంత తీసి ఇచ్చినా  ఆ జీతానికి గదులని వరండాలని శుభ్రం చేసి కుండల్లో మంచి నీళ్ళు పెట్టి వెళతాను అంతకన్నా ఎక్కువ పనిచేయను ఇష్టమైతే చేయించుకోండి లేకపోతే లేదు అని  తెగేసి చెపుతుంది  కాంతమ్మ. అందుకే ఎప్పటినుండో వంతులేసుకుని మరుగు దొడ్లు శుభ్రం చేసుకుంటున్నాం, మీరు ఈ స్కూల్ కి కొత్తగా వచ్చారు కాబట్టి మీకవన్నీ తెలియవు" అంది,

"మన టాయిలెట్స్ సంగతి అలా ఉంచండి, ఇవాళ  పిల్లల టాయిలెట్ శుభ్రం చేసుకునే వరుసలో సిక్స్త్ క్లాస్ స్తూడెంట్  కృష్ణ ఉన్నాడనుకుంటా కదా ? మిగతా పిల్లల తల్లిదండ్రులతో పెద్దగా  ఇబ్బందేమీ లేదు వచ్చిన గొడవల్లా  ఆ కృష్ణ వాళ్ళమ్మ ఆ నరసమ్మ తోటే ! పోయినసారి కూడా పెద్ద గొడవ చేసింది. కావాలంటే మా పిల్లడు ఇంటికొచ్చి వెళతాడు దొడ్లు కడగడానికి వీల్లేదని గట్టి గట్టిగా అరుస్తుంటే  మరుగుదొడ్లు  వాళ్ళ చేతనే శుభ్రం చేయిస్తున్న సంగతి బయటకి తెలిసి పోయి  ఏ మీడియా వాళ్ళో చిత్రీకరించి జనంలో ఏకి పెట్టేస్తారన్న భయమేస్తుంది" అన్నాను .

"పరిసరాల పరిశుభ్రత మన జీవితాల్లో ఒకభాగం అని పిల్లలకి అర్థమయ్యేటట్లు చెప్పి వంతులవారీగా శుభ్రం చేసుకోవడమే! ఎవరూ దొరకకపోతే మనింట్లో  మనమే శుభ్రం చేసుకోవడంలేదా అలాగే ఇది" అంది సరిత

వినడానికి బాగానే ఉన్నా నాలో  ఏదో  అయిష్టత. "సరితా! నాకెదురైన అనుభవాలు మీకు ఉన్నాయో లేదో !  పోస్టింగ్ వచ్చిన కొత్తల్లో బాగా వెనుకబడిన కుగ్రామం. అప్పటికి ఆ వూరిలో  ఉన్న టాయ్లెట్స్ ని వ్రేళ్ళ మీద  లెక్కించవచ్చు.స్కూల్ లో ఒక్క మరుగు దొడ్డి లేదు. నాకొలీగ్స్  ముగ్గురు పురుషులే కాబట్టి వారు ఎక్కడో ఒకచోట మరుగు చూసుకుని పని  కానిచ్చేసే వారు. నేను వెళ్ళాక సమస్యని సర్పంచ్ దృష్టికి తీసుకువెళ్ళాను. ఆయన ఏదో  తాత్కాలికంగా గుంజలు నాటి పరదాలు కట్టి దొడ్డి ఏర్పాటు చేసారు. ఆ వూరికి నీటి సౌకర్యం కూడా అంతంత మాత్రమే!  అందరికి అన్నింటికీ  చెరువు నీళ్ళే. తాగాడానికంటే ఇంటిదగ్గర నుండి నీళ్ళు పట్టికెళ్ళేదాన్ని కానీ బాత్ రూమ్కి వెళ్ళినప్పుడు ఆ చెరువు నీళ్ళే వాడటం వల్ల ఇన్పెక్షన్ వచ్చింది ఎన్ని మందులు వాడినా తగ్గలేదు.అప్పటి నుండి ఇంటిదగ్గర బయలుదేరే ముందు వెళ్ళడం  ఇంటికి వచ్చాకనే పొట్ట బరువు తీర్చుకోవడం. ఎక్కడ పనిచేసినా మరుగుదొడ్ల కోసం పోరాటం.  తీరా ఆ పోరాటం ఫలించి అవి నిర్మించే టప్పటికి బదిలీ అయ్యేది.  ఎక్కడైనా  విద్యార్దులకే కాదు స్టాప్ క్కూడా  మరుగుదొడ్ల సమస్యే "అన్నాను విసుగ్గా.  

"తరగతి పుస్తకాల్లో   గాంధీ గారు మరుగు దొడ్లు శుభ్రం చేసేవారు, కుష్టు వ్యాధి గ్రస్తులకి సేవ చేసేవారు అని చెపుతుంటే వినడం బాగుంటుంది కానీ ఆ పనులు స్వయంగా చేయాలంటే ఎంత అసహ్యించుకుంటామో ఇప్పుడు తెలుస్తుంది కదా! నా అనుభంలోనూ ఒక వాస్తవ జీవిత కథ ఉంది చెపుతాను వినండి" అంది. 

పాఠాన్నే కాదు ప్రతి విషయాన్ని కథలా  చెప్పే ఆమెకి రాసే ఉత్సాహం కూడా ఉంది,నాకున్న చదిలే అలవాటు మా ఇద్దరికీ నెయ్యానికి పునాది అయింది. సరిత అనుభవాన్ని వినడానికి ఆసక్తిగా చెవి వొగ్గాను.

"నా క్లాస్మేట్ పద్మ వాళ్ళమ్మ పారిశుధ్య కార్మికురాలు వీధులు మరుగుదొడ్లు  శుభ్రం చేసే పని చేసేది. వాళ్ళ నాన్న సైకిల్ షాపు పెట్టుకుని రిపేర్లు చేస్తూ, సైకిళ్ళు అద్దెకిచ్చుకుంటూ ఉండేవాడు.అతని చేతి క్రిందే నలుగురు కుర్రాళ్ళు పనిచేస్తూ ఉంటే పద్మ వాళ్ళమ్మ ఎందుకు అలా వీధులు ఊడ్వడం అనుకునేదాన్ని. పద్మ వాళ్ళమ్మ చక్కటి సిల్క్ చీరెలు కట్టేది, మేచింగ్ బ్లౌస్ వేసుకుని తలలో ఫ్రెష్  గా  ఉండే పూలు పెట్టుకుని మంచి చెప్పులు ధరించి మూతికి అడ్డుగుడ్డ కట్టుకుని వీధుల్నిమరుగుదొడ్లుని  శుభ్రం  చేస్తూ ఉండేది . పద్మ నా ఫ్రెండ్ కాబట్టి అప్పుడప్పుడు వాళ్ళింటికి వెళుతుండేదాన్ని. వాళ్ళది బెంగుళూరు పెంకుటిల్లు  ఇంటా  బయటా అంతా నాపబండలు వేసి  శుభ్రంగా ఉండేది .నిజం చెప్పొద్దూ  మాకు ఎకరాలు,బండ్లూ, నగలూ నాణాలు ఉండాయన్నమాటే కానీ వాళ్ళిల్లు ఉన్నంత శుభ్రంగా, షోకుగా మా ఇల్లు ఉండేది కాదు . మా అమ్మ పాతిక రూపాయల కృష్ణలంక కల్పన కాటన్ చీరలు.కట్టటం తప్ప మంచి సిల్క్ చీరలు కట్టడం చూడలేదు ,పెళ్ళికో పేరంటానికో వెళ్ళేటప్పుడు పట్టు చీర. నేనెప్పుడు పద్మ  వాళ్ళింటికి వెళ్ళినా నాన్వెజ్ తో భోజనం వడ్డించేది ఆమె, వాళ్ళింట్లో భోజనం చేసినట్లు మా అమ్మకి తెలిసి విరగకోట్టింది నన్ను. క్లాస్ లో చాలామంది కన్నా  పద్మ మంచి బట్టలు వేసుకునేది. స్కిన్ కి అంట కుండా గోళ్ళ రంగు వేసుకునేది, బాగా చదివేది కూడా ! చాలామంది ఆమెని కులం కారణంగా దూరంగా ఉంచి తమ ఈర్ష్య ని ఇంకోవిధంగా చూపించేవారు.నేను మా కులాన్ని వృత్తిని   వారి  కులాన్ని వృత్తిని వేరు వేరుగానో  గొప్పగానో  హీనంగానో భావించలేదు అలా అనుకోవాలని నాకప్పటికీ తెలియదు కూడా ! ఆలోచనలు వికసించే  కొద్దీ వారి వృత్తి ఎందుకు హీనమైందో అర్ధమైంది. ఇప్పటికీ  పద్మ వాళ్ళమ్మ ఆ పని చేస్తూనే ఉంటుంది.ఒక కొడుకు సైకిల్ షాప్ బదులు మెకానిక్ షాప్ నడుపుతుంటే మిగతా పిల్లలు  మంచి ఉద్యోగాలు చేసున్నారు.వాళ్ళమ్మని ఆ పని చేయడం మానేయమని వత్తిడి చేస్తారు. పని చేయడంలో తప్పేముంది మన పనే అది కదా అంటుందట.నిష్కామకర్మగా  చేసే పనిలో ఆనందం వెదుక్కుంటుంది. మా ఐదుగురు పిల్ల్లలని ఆ వృత్తి చేయమని అనలేదు, వద్దని అనలేదు. మా ఇష్టాలకే వదిలేసింది అని తన తల్లి గురించి పద్మ  గర్వంగా చెపుతుంది "అంటూ  వాస్తవ కథని  ముగించింది, 

"ఏ వృత్తికావృత్తి గొప్పవే కావచ్చు కానీ సెప్టిక్ ట్యాంక్ క్లీన్ చేయడం, మరుగుదొడ్లు కడగడం,డ్రైనేజీలు శుభ్రం చేసే పని మాత్రం కర్మచారి సఫాయిలకే  పరిమితం అయిపొయింది? వాళ్ళకి ఆ పని ఇష్టం లేకపోయినా బ్రతకడానికి  ఇంకో పని దొరక్క అయిష్టంగానే ఆ పని చేసేవాళ్ళున్నారు. వాళ్ళ పిల్లలు చదువుకుని  అవకాశాలని ఉపయోగించుకుని  వేర్వేరు ఉద్యోగాలలో సెటిల్ అవుతున్నారు కదా,పద్మ వాళ్ళ కుటుంబం అలాగే కదా ఆ వృత్తిలో నుండి బయటపడింది, మిగతా వారిలోనూ   కాలక్రమేణా మార్పు వస్తుందిలే " అన్నాను .అంతలోకి స్కూల్ వచ్చింది.మాటలు,బండి రెండూ ఆపాము. .   

నరసమ్మ మధ్యాహ్నం భోజనం డబ్బా తెచ్చి కొడుక్కిచ్చి రోజూలా  వెళ్ళిపోకుండా స్టాఫ్ రూమ్ దగ్గరకి వచ్చింది నాతో మాట్లాడాలని. అందరూ భోజనాలు తిని క్లాస్స్ లకి వెళ్లిపోయాదాకా ఆగి తర్వాత "టీచరమ్మా ! నా కొడుకుని దొడ్లు కడిగే పని చేయమన్నారంట,  పిల్లాడ్ని చదువుకోడానికి పంపిచ్చాము కానీ దొడ్లు కడగడానికి పంపిచ్చామా ఏమిటీ ?" అంది తీవ్రంగా.

"ఎవరి కంచం వాళ్ళు కడుక్కున్నట్టు ఎవరి బట్టలు వాళ్ళు ఉతుక్కున్నట్టు ఎవరి మరుగుదొడ్లు వాళ్ళు కడుక్కోవడంలో తప్పేం ఉంది? మా టీచర్లు మాత్రం ఎవరి వంతు వాళ్ళు వచ్చినప్పుడు కడగడం లేదూ" అని  సరిత టీచర్ క్లాస్ కి వెళ్ళిపోయింది .

అందంతా చూస్తున్న కాంతమ్మ  నోటిమీద వేలుంచుకుని ఆశ్చర్యంగా చూసి చూసి  "అదేంటే  నరసమ్మా !  అంత  మిడిసిపాటు ఎందుకే  నీకు? మీ ఆయన  సిటీలోకి వెళ్లి  దొడ్లు కడిగే పనేగా చేసేది" అంది

"నువ్వూరుకో కాంతమ్మా! మీ ఆయన కల్లు గీత గీస్తే  నీ కొడుకు కల్లు అమ్ముకుంటున్నాడా ? మెకానిక్ పని చేయట్లా ? ఆ కుండలు చేసే ఆయన కొడుకు కుండలు చేస్తున్నాడా ?  నా కొడుకుని ఎందుకమ్మా దొడ్లు కడగాలని చెపుతారు ?  నా కొడుకు ఆ పని  చేయడు గాక చేయడు కావాలంటే నూట యాభై కాకపోతే రెండొందలు ఇస్తాను ఎవరితోనైనా కడిగిచ్చుకోండి అంటూ కొంగు ముడి విప్పి డబ్బు తీసి టేబుల్ పై పెట్టి కుల వృత్తి  అంట,   కులం  అంటా ? దాని పీక మీద  కాలేసి  నొక్కి పడెయ్యాలి , నా  కొడుకు  బాగా చదువుకుని కలక్టర్ అవ్వాలి,ఏ నా కొడుకన్నా అప్పుడూ కులం గురించి  వృత్తిని గురించి మాట్టాడాలి చెపుతా ఆళ్ల పని, గంగానమ్మకి దున్నపోతుని బలి ఇచ్చినట్టు నరుకుతా ఒక్కొక్కళ్ళని"  అనేసి   విసురుగా వెళ్ళిపోయింది. 

స్టాఫ్ రూమ్ అంతా నిర్ఘాంతపోయింది. ఎవరికీ నోరు పెగల్లేదు.  తేరుకున్నాక  కాంతమ్మని "కృష్ణ వాళ్ళ నాన్న పేరేమిటి" అడిగాను    "అప్పారావు అండీ,   కృష్ణ కి  ఓ అన్న ఉండేవాడు. వన్ టౌన్ లో మురుగుకాల్వలోకి పనిచేయడానికి దిగి చచ్చిపోయాడు.అప్పటి నుండి నరసమ్మ  అలా తయారయింది" అయ్యో పాపం ! అంటూ అందరిలో కాసేపక్కడ  విచారం కమ్ముకుంది 

 నాకొకటి అర్ధమైంది పిల్లల చేత  గ్రౌండ్ శుభ్రం చేయించినంత సులభం కాదు మరుగుదొడ్లు శుభ్రం చేయించడం అంటే అని.  టేబుల్ పై నరసమ్మ పెట్టెల్లిన డబ్బునే చూస్తూ ఆలోచించసాగాను. అయినా ఈ  నరసమ్మకి అర్ధం కావడంలేదా? కృష్ణ ఒక్కడి చేత దొడ్లు శుభ్రం చేయించడంలేదు రోజుకి కొంత మంది పిల్లలు ఆ పని పంచుకుంటున్నారని. ఒకవేళ  విషయం  అర్ధమైనా అర్ధంకానట్టు ఉంటుందేమో! కిటికీలో నుండి తెల్లటి  కిరణం చీల్చుకునివచ్చి కళ్ళలో పడి గుచ్చుకుంటుంది. కళ్ళు నలుపుకున్నట్టు  మనసుని  ఆలోచనని  నలుపుకుంటే కొంచెం కొంచెంగా  నరసమ్మ  అర్ధమవుతుంది. తరతరాలుగా వాళ్ళని అంటిపెట్టుకున్న  వృత్తి పట్ల విముఖత,అసహ్యం, ఒక కొడుకుని పోగొట్టుకోవడం, సమాజం చూసే చిన్న చూపు  అన్నీ కలిసి ఆమె మనసులో బలమైన ముద్ర వేసాయని పించింది .ఆమె అన్నట్టు ఎవరి కులవృత్తులు వాళ్ళు చేస్తున్నారా ? ఆ కాలం ఎప్పుడో పోయింది. తన తండ్రి వ్యవసాయం చేసేవారు తను ఉపాధ్యాయ వృత్తి, కొడుకు సాఫ్ట్వేర్. అయినా ఈ మధ్య సరదాగా కుండలు చేయడం నేర్చుకుంటానని పట్టుబట్టి ఆ కోర్స్ లో చేరి ఇప్పుడు సారె పెట్టి కుండలు చేయడంలేదు. హెయిర్ సెలూన్ నడుపుకునే  ప్రకాష్ వాళ్ళ అన్నయ్య మెడలో జంధ్యమేసుకుని  హైదరాబాద్ లో అమ్మవారి  గుడిలో పూజారిగా చెలామణి అయిపోవడంలేదూ లాంటి విషయాల గురించి ఆలోచిస్తూ ఒక పిరియడ్ గడిపేసా.

క్లాస్ నుండి వచ్చిన సరితకి విషయం చెప్పి నా ఆలోచనలు పంచుకున్నా.  "చేసే పనిని బట్టి మనిషికి గౌరవం ఇవ్వడం కాదు, ప్రతి ఒక్కరికి పనిపట్ల గౌరవం ఉండాలి. దురదృష్టం ఏమిటంటే పనిని రోతగా చూస్తూ ఆ పని చేస్తున్న మనిషిని అవమానపరుస్తుండటం ఎందుకో ?ఇది మారాలి "అన్నాను

 సరిత ముఖం  ఎర్రబడుతుండగా,ఆలోచనల్లో  ఆవేశం  కదం త్రొక్కుతుండగా   "సమాజంలో కులవృక్షం ఊడలు దిగి ఉంది  ఆ వృక్షాన్ని వృత్తుల పేరిట ఇంకా పెంచి పోషించకూడదు. తరాలనుండి  జిడ్డులా అంటుకున్న వృత్తులని  విసర్జించి  ఎవరికిష్టమైన పని  వాళ్ళు చేసుకోవాలి, ఎవరి అవసరాలకి తగ్గట్టు వాళ్ళే పని  చేసుకునేటట్లు తర్ఫీదు పొందాలి. కుల వృక్షాలని నేలకూల్చాలంటే  ఇదే మార్గం. ఉపాధి  కోసమే  పని కాకుండా   అభిరుచి ప్రకారం పని, తృప్తి కోసం పని చేయడం జరగాలి కానీ ఎవరిని ఈ పని నువ్వే చేయాలని బలవంత పెట్టకూడదు. ఆఖరికి కృష్ణని కూడా వంతులు వారీగా మరుగు దొడ్లు శుభ్రం చేసుకునే క్రమంలో కూడా బలవంతపెట్టకూడదు మేడమ్" అంది.

నా మనసుకి పట్టిన మురికి వదిలినట్లయింది. కొద్దిసేపు సరితని విస్మయంగా చూసినా మరుక్షణమే   హృదయానికి హత్తుకుని  మనఃస్ఫూర్తిగా అభినందించాను. తర్వాత పిరియడ్ లో ఎవరి క్లాస్స్   పిల్లలకి   వాళ్ళు పరిశుభ్రత కార్యక్రమంలో పాల్గొనేటట్లు  చేయాలని   ఆ విధంగా సందేశాలని ఇవ్వాలని నిర్ణయించుకున్నాం.

లాంగ్ బెల్  మ్రోగగానే "పదండి ముందుకు, సెలబ్రిటీ లు పట్టుకున్నట్టు కాకుండా చిత్తశుద్ధితో చీపురు, చేట, బకెట్ పెట్టుకుందాం మనం కూడా ! " అని లేచి నిలబడ్డాను. స్టాఫ్ రూమ్ నుండి కొంత మంది ఉత్సాహంతోనూ,కొంతమంది అయిష్టంగానూ గ్రౌండ్ వైపు,  మరుగుదొడ్లు వైపు కదిలారు.   అప్పటికే  పుస్తకాల సంచీ భుజాన తగిలించుకుని గేటు దాటుతూ కనిపించాడు  కృష్ణ .  

*సమాప్తం*
( ఈ కథ సాహితీ ప్రస్థానం సెప్టెంబర్ 2017 సంచికలో "మారాలి లోకం " పేరుతో ప్రచురణ )  ఈ లింక్ లో చూడండి .

ఈ కథ "మల్లె సాల " కులవృత్తుల కథసంకలనంలోనూ ... మరియు  ఆస్ట్రేలియా నుండి వెలువడే "వీధి అరుగు " మాస పత్రిక జనవరి 2023 సంచికలో ఆణిముత్యాలు శీర్షికన  ప్రచురితం . 

సౌందర్య సృహ

ఈ భూమి పైనే స్వర్గం వుంది అంటే నమ్మి తీరాల్సిందే మనం. 

కాలక్షేపానికే అయినా గూగుల్ విహంగవీక్షణం చేస్తున్న నాకు  దేవ భూమిలో కనిపించిన ప్రకృతి సౌందర్యం నిశ్చేష్టులని చేసింది  అంటారే అలా స్తబ్ధతకి గురిచేసింది . 

రెండు చిత్రాలని డౌన్లోడ్ చేసుకుని వెంటనే ఇలా వ్రాసేసుకున్నాను. 

సౌందర్యమంటే ఏమిటో ఒకోసారి నిర్వచింపలేం. 

ఈ అనంతమైన సౌందర్యాన్ని చూస్తే .. తట్టుకోలేక

ఎందులోనైనా దూకి మరణించాలనిపిస్తుంది

:) క్షణకాలం మాత్రమే లే !

ఆకుపచ్చని సముద్రం అలలు అలలుగా ..

మనసు తీరాన ఇంకుతుంది పొరలు పొరలుగా

ఆ అనంత సౌందర్యం ముందు అల్పులమే మనం.

ప్రకృతి సౌందర్యం ముందు మన సౌందర్య సృహ స్వల్పమే మరి.

మేఘాలు

రాత్రివేళల్లో కొండలలో లోయలలో విడిది చేసి

భానుడి రాకతో మెల్లిగా ఆకాశం దారి పట్టినాయి

తరువుల గుసగుసలని వర్షంగా మార్చి

ఏ ఎడారులనో నిలువెల్లా తడపడానికన్నట్టు.

కంటి పచ్చ మనసు పచ్చ

ఓ ప్రభాత సమయాన .. 

చుక్కల తోటలో విహరిస్తున్న నన్ను పరిమళపు వాన తడిపేసింది 

అప్పుడు తెలిసింది అమవాస్య నిశిలో ఓ జాజి పొద ప్రక్కనే నిదరనుండి మేల్కొన్నానని.

అప్పటికే ఆకులే దోసిలై రాలుతున్న పారిజాతాలని పట్టి దేవదేవునికి హారతిస్తున్నాయి 

మసక వెలుగులో ఆకశంలో ఎగురుతున్న తూనీగలు నీటి అద్దంలో తమ ముఖాన్ని చూసుకుంటున్నాయి

రెమ్మలన్నీరాల్చిన కాడలు మునపటి సౌందర్యాన్ని నేల మీద వెతుక్కోమంటున్నాయి

అక్కడ పక్షులతో పాటు తుమ్మెదలు సీతాకోకచిలకలు పాటలు పాడుతుంటే

సిగ్గిల్లి తనూ గొంతు శృతి చేసుకోబోయి విఫలమవుతుంటుంది

రంగులన్నీ వెళ్లి కొమ్మలకి అతుక్కుని రుతువులు మారిన విషయాన్ని గుర్తుచేస్తుంటే

చెంపలెమ్మట వెలిసిపోయిన జుత్తుకి నల్ల రంగుని విసర్జించాలనే సృహ పెరిగింది

పలవరింతో పులకరింతో .. నీళ్లాడే తీర్ధం ఎదురైనట్టు ఓ పచ్చని చేను కంటిముందు ప్రత్యక్షమైతే చెట్లు లేక వెలిసిపోయిన మరు భూమి లాంటి ఎడద పై లేత పచ్చని తివాచీ పరిచినట్టు ఉంటుంది

అమ్మ ఒడినుండి జారుకుని మెల్లి మెల్లిగా దొంగలా బయటకొచ్చి తొట్లో నీళ్ళని తప తప కొడుతూ ఆడుకునే పిల్లాడిలా అయిపోతుంది మనసు. 

పేరుకు పోయిన గుట్టల గుట్టల అసహనం ఆహ్లాదపు గాలికి చెదిరిపోతుంది నిలువెత్తు పెరుగుతున్న విసుగు గోడలన్నీతృటిలో కూలిపోతాయి.

యంత్రాల్లాంటి మనుషుల యాంత్రిక భాషకి అలవాటైపోయిన మనిషికి పైరగాలి ఊసులని పెడచెవిన పెట్టిన పట్నవాసికి నగర జీవనం దీపాల వెలుగులో మిడిసిపడే మురికి కూపం అని తెలిసొస్తుంది కాస్త ఆలస్యంగానైనా! .

ఆవలివైపు

కారు ఆగిన ప్రదేశాన్ని చూసి ముఖం చిట్లించుకుంది ఆమె. చుట్టూ అపరిశుభ్రమైన వాతావరణం. మురుగు వాసన. ‘‘కారు నిలపడానికి ఇంతకన్నా మంచి చోటు  దొరకలేదా’’ అని  డ్రైవర్ పై చిరాకు  పడింది.

“రెండు నిమిషాల పనే అన్నాడండీ బాబు. మీరు బయటకి రాకుండా లోపలే కూర్చోండి’’అంటూ డ్రైవర్ క్రిందికి దిగి " మహాతల్లి ! కోపం, నిర్మొహమాటం రెండూ ఎక్కువే" మనసులో అనుకున్నాడు

"వీడికి ఈ మురికి కూపాలలో ఉండే మనుషులతో పనేమిటో " కొడుకుని  విసుక్కుంటూ కారు లోపలనే  కూర్చుని బయటకి చూస్తూ కూర్చుంది. వాస్తవ జీవితం కల్పనని మించి విభ్రాంతికి గురిచేయడమంటే ఏమిటో కంటికెదురుగా కనబడే దృశ్యాన్ని చూసి తెలుసుకుంది కొత్తగా మరొకసారి.

చిరుగుల చీర, తైల సంస్కారంలేని జుత్తు ఎముకలగూడు మోస్తున్న పూర్ణ గర్భం ఈ లోకపు దుష్టత్వాన్ని  మోయలేక మతి తప్పిన వైనమో లేక  మతి లేని మగువని ఆ స్థితికి తెచ్చిన దిగజారుడు తనమో  చూసి ద్రవిస్తున్నదామె మనసు. మతి స్థిమితం లేనట్లుగా ఉన్న స్త్రీ  నిగనిగ లాడుతున్నమామిడి పండ్ల బండి ముందు నిలబడి చేయి చాచింది . పండ్ల వ్యాపారి ఆమె  వైపు  అసహ్యంగా చూసి అవతలకి వెళ్ళమన్నట్టు చేయి విసిరాడు. పిచ్చినవ్వు నవ్వి మళ్ళీ చేయి చాచింది. అతను క్రిందకి వొంగి బండి అడుగుఅరలో  పెట్టిన కుళ్ళిన మామిడి పండుని తీసి ఆమె చేతిలో పెట్టాడు.

ముందుకి నడుస్తూనే  ఎడం చేతిలో పండుని పెట్టుకుని కుడిచేతి గోళ్ళతో కుళ్ళిన భాగాన్ని లాగి రోడ్డుపై పారేసి పండుని మరో వైపుకి తిప్పుకుని  ఆ పండు తింటూ ముందుకి వెళుతుండటం చూసి  కడుపులో దేవినట్లైంది ఆమెకి. కిందికురికి  ఆ చేతిలో పండుని లాక్కుని విసిరి కొట్టి కొన్ని పళ్ళని కొని పిచ్చితల్లికివ్వాలని తపనపడింది కానీ పరిశుభ్రపు పిచ్చి  ఆమె కాళ్ళకు సంకెళ్ళు వేసింది. ఓ నిండు గర్భిణికి కుళ్ళిన పండిచ్చిన లోక సంస్కారం ముందు  ఆ కుళ్ళుని ఊడ్చి పడేసి బతకడం కోసమో లేక  మరో ప్రాణిని బ్రతికించడం కోసమో  ఆ పిచ్చి తల్లి చేస్తున్న  ఆరాటమో  పోరాటమో చూసి ఊరుతున్న  కన్నీరుని పదే పదే తుడుచుకుంటుంది.  డ్రైవర్ ని పిలిచి  వంద రూపాయలిచ్చి  ఆమెకి మామిడి పండ్లు కొని ఇచ్చిరమ్మని  పంపింది. యజమానురాలి తీరుకి ఆశ్చర్యపోయాడు  డ్రైవర్.  ఇప్పుడేగా  మురికి కంపు అని విసుక్కుందీవిడ. మొత్తానికి  ఒక విచిత్రమైన వ్యక్తి అనుకుంటూ ముందుకు కదిలాడు.

అంతలోనే "నా పనైంది,ఇక వెళదాం పదండి "అంటూ ఆమె  కొడుకు  వచ్చి కార్లో కూర్చునే టప్పటికి డ్రైవర్ వెనక్కి రాక తప్పలేదు. అయ్యో ! ఆ పిచ్చి తల్లికి  కొన్ని పండ్లైనా కొని ఇవ్వలేకపోయాననే బాధతో  తడికళ్ళని రుమాలుతో తుడుచుకుంది.

కాసేపటి తర్వాత బావర్చీ లో లంచ్.  టూ బై త్రీ ని కూడా కతకలేక వదిలేస్తే " ఇందాక  ఆమ్మగారు  ఒక పిచ్చి మనిషిని చూసారు, ఆవిడే కళ్ళల్లో  మెదులుతుంది అనుకుంటా, బాధతో అన్నం  కూడా తినడం మానేశారు "  అని  విషయం చెప్పాడు డ్రైవర్.

" అమ్మ ఇతరులకి పెట్టే విషయంలో  ముందు ఉంటుంది. అవసరానికి మించి ఒక్క రూపాయి కూడా ఖర్చు పెట్టదు.  మనం సాధారణంగా బ్రతికితే మరికొందరు కనీస అవసరాలతో  బ్రతుకుతారనుకునే పెద్ద మనసే కానీ అపరిశుభ్రంగా ఉన్న మనుషులన్నా,పరిసరాలన్నా అసహ్యంగా ముఖం పెడుతుంది. దగ్గరికి కూడా రానీయదు,  ఒకో మనిషికి ఒకో  లోపం  ఉంటుందనుకుంటా" అని పెద్దగా నవ్వి మళ్ళీ "అంతే కదమ్మా" అన్నాడబ్బాయి. 

తన గురించి కొడుకు చేసిన వాఖ్యానానికి  నవ్వుకుని  "అమ్మని అంతలా గొప్పగా ఎత్తేసి మళ్ళీ అంతలోనే దబుక్కున కింద పడేసినట్లు మాట్లాడవచ్చునా? నోటికి  చేతికీ నియంత్రణ ఉండాలి" అంటూ  విసుక్కుని మూతి ముడుచుకుంది.

"అమ్మా ! ఆ మనిషి గురించి బాధ పడటం మానేయి. ఇంకో వారంలో మళ్ళీ వస్తాంగా, అప్పుడు ఆమెని వెదికి ఓ బుట్ట   మామిడి పండ్లు కొనిద్దాం సరేనా ! ముందు బిర్యానీ తిను అన్నాడు. ఆమె తల అడ్డంగా తిప్పింది,  ఎంతలేదన్నా  ఇంటికి వెళ్ళేటప్పటికి నాలుగు గంటలు పడుతుంది, అప్పుడు దాకా ఏమీ తినకుండా ఎట్లా ఉంటావ్ ? సరే ఆకలైనప్పుడు దారిలోనైనా తిందువుగాని   సరేనా అంటూ డిష్ లో పదార్ధాన్ని  పేక్ చేయించుకుని వచ్చి కారులో పెట్టాడబ్బాయి. 

దారంతా ఉత్సవానికి ముస్తాబైనట్లున్న తరువుల పూల శోభ గాయపడిన  ఆమె హృదయానికి మలాం పట్టీ వేసింది. డ్రైవర్,కొడుకు పాలకుల పర్యావరణ సృహని మెచ్చుకుంటూంటే " ఈ ఎత్తైన భవనాలు,కంటికి కనబడే పచ్చదనం అన్నీ పై పై మెరుగులే ! వీటి మధ్యన అసలైన పేదరికం తాండవిస్తూనే వుంటుంది, దానిని పట్టించుకోకుండా  పై పై మెరుగులు అద్ది ఇదే అభివృద్ధి అని కళ్ళకి కనికట్టు కడతారు  నాయకులు"  అంది. 

“ వాళ్ళు ఏమైనా చేయనీ, మనం మాత్రం ఇలా రహదారుల ప్రక్కనే కాకుండా లోక సంచారం చేస్తూ ఎక్కడికి బడితే అక్కడ మొక్కలని నాటి వనాలని విస్తరింపజేయాలి, నేలంతటిని పూలవనాలగా మార్చాలి’’ అని అబ్బాయి తన సౌందర్య పిపాసని  వెల్లడిస్తే " పేరు వ్రాయని ప్రయాణికులు నాటిన మొక్కలే కదా ఈ రోజు ఇలా నీడనిస్తుంది. మనమూ  ఎక్కడబడితే  అక్కడ వీలైనన్ని మొక్కలు నాటుకుంటూ వెళదాం" అంది మనఃస్పూర్తిగా.

   దేశ రాజకీయాలు, విదేశాల్లో  ఉద్యోగాల వేట  లాంటి అనేక  కబుర్లతో కొన్ని గంటల ప్రయాణం తర్వాత కారు కీసర వంతెన దాటగానే  టోల్ చెల్లించి బాగా స్పీడ్ అందుకోకముందే రోడ్డు ప్రక్కన  వారికి కనబడిన దృశ్యం అసలైన లోకాన్ని మళ్ళీ ఇంకొకసారి కళ్ళకి చూపింది. జనారణ్యం వాడిన చెత్తంతా హైవే కి ఆనుకుని ఉన్న చెరువుకట్టపై గుట్టలు గుట్టలుగా పేరుకుని ఉంది మధ్య మధ్యలో కొన్ని గుట్టలు  పొగలు కక్కుతూ విషవాయులు వెలువరిస్తూ  పరిసరాల ప్రజలని ఉక్కిరి బిక్కిరి చేస్తూ ఉన్నాయి. వాటి మధ్యలో ఓ పిల్లవాడు కూర్చుని కుమ్మరించిన ఎంగిలి విస్తరాకుల్లో నుండి ఆహార పదార్ధాలని ఏరుకుని తింటున్నాడు.  వారు  దృశ్యాన్ని  జీర్ణించుకునే లోపే కారు రెండు  కిలోమీటర్లు  ముందుకు  వెళ్ళింది.

"అమ్మా ! చూసావా" అన్నాడబ్బాయి.  ఆమె బాధగా తల ఊపింది. "కొద్దిగా కారు వెనక్కి తిప్పండి" అన్నాడు డ్రైవర్ తో  అబ్బాయి. డైవెర్షన్ తీసుకుని వెనక్కి ప్రయాణించి చెత్తగుట్టలప్రక్కన  కారు ఆగేటప్పటికీ  ఇంకా అలాగే ఎంగిలాకుల్లో నుండి ఆహారాన్ని ఏరుకుని తింటూనే ఉన్నాడతను.  డ్రైవర్,అబ్బాయి  గబ గబా కారు దిగి బావర్చీలో పేక్ చేయించుకుని వచ్చిన ఆహారపు పొట్లం నీళ్ళ బాటిల్  వెంట తీసుకుని వెళ్ళి ఆ గుట్టల మధ్య నుండి  అతన్ని  బలవంతంగా ఇవతలికి తీసుకు వచ్చారు.  ఆమె కారు నుండి  దిగకుండానే ఎంగిలి తింటున్న బాలుడిని చూస్తూవుంది. ఎండిపోయిన శరీరంతో   బాలుడిలా కనబడుతున్నాడు కానీ సుమారు  ఇరవై ఏళ్ళు ఉండవచ్చని అనుకుంది.  అతని వళ్ళంతా గాయాలు, ఇంకా  పచ్చిగానే  ఉండి రక్తమోడుతూ ఉన్నాయి. ఆమె ముఖంపై విచారం కమ్ముకుంది.

" ఇదిగో ఇందులో బిర్యానీ ఉంది తిను, ఈ నీళ్ళు తాగు. ఇలాంటి చోట కూర్చుని ఆకుల్లోది  ఏరుకుని తింటున్నావ్ ఏమిటీ ? ఏ ఊరు మీది "అనడిగాడు అబ్బాయి జాలిగా.  "మన వూరే" అని  అతని సమాధానం. " నీకెవరూ లేరా? వంటి మీద  ఈ దెబ్బలేంటి?" అన్నింటికీ  ఒక వెఱ్ఱి నవ్వే అతని  సమాధానం. “ హాస్పిటల్ కి వెళ్లి  దెబ్బలకి కట్టు వేయించుకుందువు గాని, మాతో రా వెళదాం “అని పిలిచాడు అబ్బాయి.

 డ్రైవర్  కంగారుగా "వద్దు బాబూ, అతనిదీ ఈ వూరే అని చెపుతున్నాడు. ఎవరో ఒకరు ఇతను మా వాడే అంటూ వచ్చి మనమే కారుతో గుద్ది  దెబ్బలు తగిలిచ్చామని కేసు పెడతామంటారు, తర్వాత డబ్బులు గుంజుతారు, మనకెందుకు ఆ గోల? వెళదాం పదండి” అంటూ అబ్బాయిని తొందరపెట్టాడు డ్రైవర్.

"అమ్మా! మనీ ఇవ్వు” అన్నాడబ్బాయి కారు దగ్గరికివచ్చి.  ప్రతి చిన్న అవసరానికి  అమ్మని అడిగి తీసుకునే అలవాటు. సందర్భం తెలియకుండా చేతికి ఎముక లేదన్నట్టుగా దానం చేసే అబ్బాయి గుణం తెలిసిన అమ్మ  అరే ! చిన్న నోట్లు లేకుండా ఉన్నాయే,ఇప్పుడెలా ? అని ఆలోచిస్తూ ఉండగానే ఆమె ఒడిలో ఉన్న   హాండ్ బ్యాగ్ అందుకుని  చేతికందిన నాలుగు పెద్ద నోట్లు తీసుకుని అనాధ యువకుడి దగ్గరికి వెళ్ళాడు "మనం ఇచ్చినా అతని దగ్గర ఆ డబ్బులు ఉండనీయరు,  ఎవరో ఒకరు కొట్టి లాక్కుంటారు" అని  డ్రైవర్ అంటున్నా వినకుండా అతని జేబులో డబ్బు పెట్టి "హాస్పిటల్ కి వెళ్ళు" అంటూ వెనక్కి  తిరిగి చూస్తూనే కారులో ఎక్కి  కూర్చున్నాడబ్బాయి.  ఆకలి తీరని ఆ యువకుడు డివైడర్ పైకెక్కి  పూసిన చెట్టు ప్రక్కన కూర్చుని ఆత్రంగా పొట్లం చించుతున్న దృశ్యం ముందుకి వెళుతున్న కారు అద్దంలో కనబడుతుంది ఆమెకు.

  
 వెంటనే కొడుకు గురించి లోలోపల   దిగులు పడింది. గొప్పగా సంపాదిస్తున్నాను కదా అని చేతికి ఎముక లేదన్నట్లుగా ఇచ్చేసుకుంటూ వెళితే ముందు ముందు  ఇబ్బంది పడాల్సి వస్తుందేమో!  దానకర్ణులని పేరు పొందీ తుదకు చితికిన ఎంతమంది వెతలు చూసి ఉండలేదు తను.  ఆ విషయాన్ని  సున్నితంగా చెప్పినా అబ్బాయికి కోపం వచ్చేస్తుంది. లాక్కున్నట్లు డబ్బు తీసుకుంటూనే ఖర్చుపెట్టే ప్రతిదానికి నీకు లెక్క చెప్పాల్సి వస్తుంది, అందుకే ఇండియాకి వచ్చినప్పుడు నా అకౌంట్ నన్ను మెయిన్టైన్ చేసుకోనిమ్మని అంటానంటాడు.  ప్రాణం చివుక్కుమంటుంది ఆమెకి. అంత వయస్సు వచ్చిన బిడ్డపై నా డబ్బు పెత్తనం  ఏమిటీ ? విలువ తెలిసొచ్చేనాటికి అదే తెలిసొస్తుంది  ఎవరెట్లాపోతే నాకెందుకు ? ఇలా ఎన్నాళ్ళు కాపలా కాయగలను నేను మాత్రం  అనుకుంటుంది కోపంగా.

అమెరికా నుండి  ఎవరైనా వచ్చారు  అనగానే స్నేహితులు,బంధువులు వాళ్ళ దగ్గర నుండి డబ్బుల వర్షం కురుస్తుంది అనుకోవడం సహాయాలు అడిగేయడం.  లేదా  మొహమాటానికి ముసుగేసుకుని ఏ ఫేస్ బుక్ లోనో,వాట్సాఫ్ లోనో మెసేజ్ పెట్టి అర్ధించడం మామూలైపోయింది. ఆ డబ్బు సంపాదించడానికి  అక్కడ వాళ్ళు ఎంత కష్టపడుతున్నారో ఆలోచించరు. డబ్బు కణాలని తాగేయడానికి తయారుగా ఉన్న జలగల్లా కాచుక్కూర్చుంటారు.  పరిచయమున్న ప్రతివారికీ అమెరికా వలస పక్షి ఇక్కడ వాలగానే  లేని అవసరాలు,తీరని కోరికలు పుట్టుకొస్తాయి కాబోలు, ఛీ ఛీ ఏం మనుషులో .. అనుకుంటూ ఆలోచనల్లో నుండి తెప్పరిల్లింది కొడుకు మాటలకి.

“కోట్లమందికి తినడానికి  తిండి లేదు. ఎండావానకి తలదాచుకోవడానికి చిన్న గుడిసె కూడా ఉండదు కానీ  కోట్లకొద్దీ డబ్బు, వందల గదులున్న భవనాలు, బహుళ అంతస్తుల భవనాలు ఉన్నవాళ్ళు ఉన్నారు. అయినా ఈ బీదాబిక్కికి కడుపు నిండా భోజనం పెట్టడానికి మనసు ఉండదు. పంచభక్ష్య పరమాన్నాలు వండించుకుని తినగల్గిన  వాళ్లకే విందులు వినోదాలు, ఆకలి తీరని వాడికి ఎంగిలి విస్తరులలో ఏరుకుని తినే దుస్థితి. చాలా బాధగా ఉంటుందండీ ఈ తేడాలు చూస్తే ! జీవితమంటే ఏమిటోనన్నది ఆలోచించే మనసూ లేదు తీరికలేదు జనాలకి. ఆర్ధికంగా ఎదిగిన కొలది మనసు ఇరుకైపోతుందేమో! అన్నాడబ్బాయి  డ్రైవర్ తో ఆవేశంగా.  

"అంతే నండీ ! నేను ఎంతో మంది  ధనవంతుల దగ్గర పనిచేసాను. చాలామందికి ఎంగిలి చేత్తో కాకిని కూడా తోలరు. కొందరు అంత డబ్బున్నోళ్ళు కాకపోయినా రేపటి గురించి ఆలోచించకుండా ఇచ్చేవాళ్ళు ఉన్నారు. మనదగ్గర ఎంత ఉంది అని కాదు ఇచ్చే మనసు ఉందా, లేదా అన్నదే లెక్క" అన్నాడు డ్రైవర్.

"మనం చేస్తున్నది అపాత్రదానం అననిపిస్తే కష్టపడి సంపాదించినవారికి ఇంకా బాధగా ఉంటుంది. అవసరానికి మించి ఇస్తే సోమరితనం నేర్పినట్లు ఉంటుంది అది గమనించుకుని చేయాలి నాన్నా " అంది కొడుకుతో

 "నువ్వు భలే మాట్లాడతావమ్మా ! ఎదుటి మనిషికి ఏది అవసరమో ఏది అనవసరమో మనమెలా నిర్ణయించగలం? కాబట్టి ఇవ్వాలనుకుంటే ఎక్కువ ఆలోచించకుండా ఇచ్చేయడమే, ఇందాక  నేనంత డబ్బు ఇచ్చాసానే, అపాత్రదానం అయిపోతుందేమో అని మనసులో గుంజుకోకు,  ఎవరి చేయి  అయినా  డబ్బుని  ప్రయాణి౦ప చేసే వాహకమే అని నువ్వే చెప్పావ్ నాకు" అన్నాడు. 

“ సహాయం చేసే చేయికి చిన్న నోటు కి పెద్ద నోటుకి  కచ్చితంగా తేడా తెలిసి ఉండాలి, లేకపోతే కొన్నాళ్ళకి పై చేయి క్రింది  చేయి అవుతుందనే సత్యం  కూడా  తెలిసి  ఉండాలి’’ అంది ఆమె

"అమ్మా ! ఇక ఆపుతావా నీ జాగ్రత్తల పాఠం" అని విసుక్కున్నాడతను.

తాను ఉదారంగా చేయలేని పనులని అబ్బాయి ఈజీగా చేసేస్తాడని లోలోపల గర్వమే ఆమెకి.  కొడుకు భుజం చుట్టూ చెయ్యేసి దగ్గరికి జరిగి అతని భుజానికి తల ఆనించి కళ్ళు మూసుకుని మనసునే ముకుళిత హస్తాలుగా చేసి "నాకెన్నో బేషజాలు,  భయాలు, సంకోచాలిచ్చిన నువ్వు   నాకు మాత్రం అణువణువునా మానవత్వాన్ని నింపుకున్న బిడ్డనిచ్చావ్!  మేము  నాటిన ఈ ప్రేమ మొలకని మహా వృక్షాన్ని చేసి ఆ నీడన అన్నార్తులు సేదదీరే వరమీయి తండ్రీ ! ఈ దయా సముద్రాన్ని ఎండనీయకుతండ్రీ !" అని కనిపించని భగవంతుడిని  వేడుకుంది.

   

కంచికచర్ల వూర్లోకి రాగానే "ఇక్కడ సెంటర్లో  టీ బాగుంటుంది,తాగి వెళదాం" అంటూ కారు ఆపాడు డ్రైవర్. " సింధు వాళ్ళు ఈ ఊర్లోనే ఉండేది. ఎన్నో ఏళ్ళు అయింది వాళ్ళని చూసి,  వాళ్ళింటికి వెళదామా?"  అనడిగింది  అమ్మ.  సరేనన్నాడు ఆబ్బాయి. టీ త్రాగిన తర్వాత అడ్రెస్స్ వెతుక్కుని  సింధు వాళ్ళింటికి చేరుకున్నారు.

"మీరు కాసేపు ఇక్కడ కూర్చుంటారుగా,ఈ వూర్లోనే మా చెల్లెలు ఉంది,ఆమెని చూసేసి  అరగంటకల్లా వచ్చేస్తాను, వెళ్ళమంటారా"  అని అడిగాడు డ్రైవర్.  "సరే మరి,త్వరగా వచ్చేయండి,డబ్బు ఏమైనా కావాలా అనడిగాడబ్బాయి. 

"వద్దులెండి" అన్జెప్పి కారు వెనక్కి తిప్పిన డ్రైవర్ ఆలోచనల్లో అతనింటి  అవసరాలు మెదులుతున్నాయి. భార్యకి చేయించాల్సిన కిడ్నీ పరీక్షలు,  పెద్ద కూతురి కాలేజీ ఫీజులు తప్పనిసరై కూర్చున్నాయి నెత్తిమీద. ఈ మధ్యనే చిన్న పిల్ల పుట్టిన రోజని యజమానురాలిని రెండు వేలు అడ్వాన్స్  అడిగాడు.

"అవసరాలు వూరుతూనే ఉంటాయి. ఏది అత్యవసరమో తెలుసుకుని అందుకు ఖర్చు పెట్టుకోవాలి కానీ సరదాల కోసం  ఇంత ఖర్చు చేయాలా ? అడ్వాన్స్  ఇవ్వడం నాకిష్టం ఉండదు, ఇంకోసారి అడగొద్దు" అని నిక్కచ్చి గా చెపుతూనే రెండు వేలిచ్చింది. మళ్ళీ ఇప్పుడడిగితే  డబ్బు ఇవ్వకపోగా చివాట్లు పెడుతుంది. అందుకే చెల్లెల్ని చూసి వచ్చే వొంకతో వెనక్కి రావడం మంచిదైంది అనుకున్నాడు. ఇప్పుడతని కళ్ళల్లో  డివైడర్ పై కూర్చున్న అనాధ యువకుడి జేబులో ఉన్న  నాలుగు గులాబీ రంగు పెద్దనోట్లు మెరుస్తున్నాయి.

చుట్టాలింట్లో కష్టసుఖాలు మాట్లాడుకుంటూ ఉండగా  అబ్బాయి  “అమ్మా .. నా ఫోన్ ఏది” అనడిగాడు

“ఇక్కడ వాడుకునే ఫోన్ అయితే నా దగ్గరే ఉంది, ఐ సెవెన్ అయితే నా బేగ్ లో కూడా లేదు. కారులోనే ఉందనుకుంటా,  ఇందాక  టీ త్రాగడానికి దిగేటప్పుడు  ఛార్జింగ్ కి పెట్టావు కదా” అంది ఆమె.  

తల్లి దగ్గరున్న తన  ఇంకో ఫోన్ తీసుకుని ప్రక్కకి వెళ్ళాడు.  ఫైండ్ మై ఐ ఫోన్  సెర్చ్ చేస్తూ ముఖం చిట్లించాడు. ఇదేంటి టోల్ గేట్ దగ్గర ఉన్నట్టు చూపిస్తుంది అని తల్లితో అనబోయి మాటని అణుచుకుని  తొందరగా రమ్మని డ్రైవర్ కి కాల్ చేయమ్మా  అన్నాడు.

ఖరీదైన ఫోన్ కనబడలేదని కంగారు పడుతున్నాడు కాబోల్సు అనుకుని  డ్రైవర్ కి ఫోన్ చేసి ఎక్కడున్నావ్, వచ్చేస్తున్నావా? అని అడిగింది ఆమె. “పది నిమిషాల్లో వచ్చేస్తున్నానండీ” అన్నాడతను.

కారు రాగానే డోర్ తెరచి ముందు సీట్లో   కనబడుతున్న ఫోన్ ని చూసి హమ్మయ్య అనుకుంది.

అబ్బాయి మాత్రం  మిగిలిన ప్రయాణమంతా ముభావంగానే  ఉన్నాడు. డ్రైవర్ తో కూడా ఏమీ మాట్లాడలేదు. మధ్యలో కారు ఆపి  వెనక సీట్లోకి మారి తల్లి భుజం పై తల వాల్చి నువ్వే కరెక్ట్ అమ్మా ! అన్నాడు.

వీడికి ఇప్పటికిప్పుడు మెదడులో ఏం పురుగు తొలిచిందో  ఏమో ? అనుకుంది ఆమె.